İstanbul’un 100 Türbesi ismiyle yayımlanan kitaptaki türbeler, Sur içi (Fatih), Eyüp, Beyoğlu-Beşiktaş ve Üsküdar olmak üzere dört başlık altında toplanmış. Bu başlıklar altında İstanbul’da iz bırakmış padişahlara, hanedan mensuplarına, velilere ve devlet adamlarına ait türbelerin tarihçeleri, plan düzenlemeleri, biçim ve süsleme özellikleri anlatılıyor. Kitapta bulunan türbelerden bazıları şöyle:
EYÜP SULTAN TÜRBESİ
İstanbul’da en çok ziyaret edilen ve hatırasına en çok hürmet edilen türbe, Eyüp Sultan Türbesidir. Türk toplum ve devlet hayatında tarih boyunca büyük yeri ve önemi olmuştur. Zira Osmanlı padişahları tahta çıkışlarında Eyüp Sultan’da kılıç kuşanmışlardır. Öyle ki, Eyüp Sultan’a yakın gömülmek bile kutsal bir amaç olmuştur. Bu gün de, Türkiye’de en çok ziyaret edilen türbe, Eyüp Sultan Türbesidir.
FATİH SULTAN MEHMED TÜRBESİ
Fatih Sultan Mehmed, İtalya seferine çıkmak için hazırlıklarını yapmış, seferden kimse şüphelenmesin diye ordugahını Gebze’de kurmuştu. O sırada Fatih’in özel doktoru padişaha her gün azar azar zehir veriyordu. Dozu gittikçe artırılan zehirle padişahın ciğerleri parçalanmış, İtalya seferi öncesi kurulan ordugahta, 3 Mayıs 1481’de ölmüştü. Ölüm haberi, ordunun morali bozulmasın diye gizlendi. Fatih’in oğulları Şehzade Bayezıd ve Cem’in ordugâha varması beklendi. İlk gelen Bayezıd oldu. Naaşı oğlu nezaretinde İstanbul’a nakledildi. 21 Mayıs 1481’de de Fatih Camii’nin güneyindeki avluya defnedildi. Ondan sonra gelen Osmanlı sultanları, Eyüp’te kılıç kuşandıktan sonra Fatih’in türbesini ziyaret ettiler. Fatih’in ölümünün ardından Papa, tüm kilise çanlarını üç gün boyunca çaldırmıştı. 1766 yılındaki depremde cami ile birlikte yıkılan türbe, bir yıl sonra III. Mustafa tarafından tekrar inşa ettirilmiştir. Türbenin mimarı Mehmed Tahir Ağa’dır. Türbede Fatih Sultan Mehmed tek başına yatmaktadır. 1782 yılındaki Cibali yangınında türbe, içindeki sanduka ve eşyalarla birlikte yanmış, I. Abdülhamid tarafından tamir ettirilmiştir. Türbeye konulan yeni sanduka üzerine Kâbe örtüsü örtülmüştür.
KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN VE HÜRREM SULTAN TÜRBELERİ YAN YANA
Kanuni Sultan Süleyman’ın Mimar Sinan’a yaptırdığı ve 1557 yılında törenle açılan Süleymaniye Camii ve Külliyesi, İstanbul’un Haliç’e bakan üçüncü tepesinde yer alır. Caminin arkasındaysa 46 yıllık saltanatından sonra 6 Eylül 1566 yılında vefat eden Kanuni Sultan Süleyman ve eşi Hürrem Sultan’ın türbeleri vardır. Kanuni’nin türbesinde yedi, Hürrem Sultan’ın türbesindeyse üç sanduka bulunur.
BOĞAZ'IN MANEVİ BEKÇİLERİ
Denizciler İstanbul Boğazı'nın dört manevi bekçisi olduğuna inanır. Bunlar Üsküdar'da Aziz Mahmud Hüdai, Beykoz'da Hz. Yuşa, Sarıyer'de Telli Baba ve Beşiktaş'ta Yahya Efendi'dir.
AZİZ MAHMUD HÜDAİ TÜRBESİ
Aziz Mahmut Hüdai türbesi Üsküdar'da Doğancılar semtinde bulunuyor. Celveti tarikatının kurucusu olan Aziz Mahmud Hüdai'nin "Ben öldükten sonra mezarımı ziyaret edenlerin ölümü denizden olmasın ve duaları kabul olsun" şeklinde dua ettiğine dair inanç nedeniyle kendi adını taşıyan külliyesinin içinde yer alan türbesi halkın sıkça ziyaret ettiği bir mekandır. Türbeye ulaşım çok kolay olduğu için çok sayıda ziyaretçi Aziz Mahmut Hüdai Türbesi'nde dua ederek, çeşitli dileklerde bulunur.
YAHYA EFENDİ TÜRBESİ
Yahya Efendi türbesi, Beşiktaş'ta Yıldız Parkı'nın yanında, Yahya Efendi çıkmazındadır. Yahya Efendi aslen Amasyalı olmasına rağmen 'Şamlı Ömer Efendi' diye bilinilir. Uzun yıllar kadılık yapan Yahya Efendi, Kanuni Sultan Süleyman'ın süt kardeşidir (Yahya Efendi'nin annesi Afife Hanım, Kanuni'yi emzirmiştir).
16. yüzyılın alim ve mutasavvıflarından Yahya Efendi, Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman’ın danıştığı büyük velilerdendir. 1570 tarihli türbenin mimarı Sinan’dır. Kitabesi yoktur.
Türbede sedef kakmalı şebekelerle çevrelenmiş on bir sanduka vardır. Şeyh Yahya Efendi’nin yanı sıra, Kanuni Sultan Süleyman’ın kızı Raziye Sultan, oğlu İbrahim Efendi, annesi Afife Hatun, Sultan II. Abdülhamid’in kızı Hatice Sultan ve oğlu Bedreddin Efendi, Şeyh Mehmed Nuri Şemseddin Efendi, Şeyh Hasan Efendi, Şeyh Yahya Efendi’nin küçük oğlu Şeyh Ali Efendi, Derviş Ali, Yahya Efendi’nin eşi Şerife Hatun da burada yatmaktadır.
HZ. YÛŞA
Bir rivayete göre Beykoz’daki “Yuşa tepesinde”, bir başka rivayete göre Gaziantep ve Halep arasında, bir başkasına göre de Filistin'de gömülüdür.
Ahmed Bin Hanbel’in “Müsned”inde bildirdiği hadis-i şerifte; ”Güneş hiçbir kimse için batmaktan alıkonulmaz. Ancak beyt-i mukaddesi fethetmek için gittiği gecelerden birinde Yûşâ Aleyhisselâm için batmaktan alıkonuldu” denmektedir.
