1980’li yıllar, 32 sayılı karar – TL’nin konvertibl olması dış ekonomik faaliyetlerdeki artış / IMF ilişkileri yüksek enflasyon dönemleri, artan enflasyon/kur ilişkisi ve bunun gibi sayılabilecek bir çok faktör Türk halkının uzun yıllar ortalamasında ‘’ Dolar ne olur? ‘’sorusunu en çok sorduğu soru haline getirdi.
Çok yüksek bir kur/enflasyon ilişkisi hem finans/reel sektör kesimini hem de geniş halk kitlelerini Dolar/TL ne olur sorusuna yöneltirken ayrıca ‘'açık pozisyonun dayanılmaz karları’’ hem finans kesimini hem kesimi ‘’ doğal kur spekülatörü ‘’ yaptı.
90’lı yıllar üzerinde durmak bile istemem çünkü ekonomik anlamı dışında o günleri yaşayanlar için hatırlanması bile metabolizmada dengesizliklere yol açabilir.
Hedge edilmeyen, edilmesi için gerekli mekanizmalar olmayan ayrıca zaten hedge etme isteğinde olmayan bir ortamda aslen farkında olarak veya olmayarak bir ülkenin tamamı ‘’ doğal kur spekülatörü oldu ‘’ .
Sünnetinde ilk ‘’efektif dolar pozisyonunu’’ alan çocuklar erkekliğe ve Dolar spekülatörlüğüne ilk adımını attı.
Bayram harçlığını Dolar olarak alan kız çocukları belirli bir yetişkinliğe ulaştığında dünyanın en büyük ‘’ nakit dolar ve altın pozisyonlarından’’ birine sahip olan
‘’Türk Anneleri-Kara günler için dolar ve altın spekülasyonu birliği’’nin yılmaz bir üyesi oldular.
Sonuç olarak size 3 grafik not etmek isterim;
Dolar/TL kuru aslen uzun süren ( bu örnekte 7’şer yıl ama bu 7 yıl konusunu metafizik hale getirmek istemem ) belirli bantlar içinde hareket etmekte.
Bu bant hareketlerinde içsel olarak ‘’ yaşandığı an itibari ile ‘’ çok önemsediğimiz birçok olayın aslında tarihsel anlamda hiçbir önemi yok.
Bu uzun bant hareketleri ekonomik-tarihsel çapta değişimlere cevap vererek farklı bir kanala geçiyor.
Bizim konjonktürel olarak önemsediğimiz olaylar aslında zaten belirlenmiş bant hareketinin içinde ‘’makul ve sıradan’’ dalgalar.
1.Grafik 2001 krizi ile Lehman Brothers’ın battığı güne kadar gelişen hareket biçimi.
Bu grafik 2001 krizi tepe noktasından sonra o seviyeyi aşabilecek hiçbir olay gerçekleşmemiş.
Oysa o zaman zarfındaki bir çok ‘’haber’’e biz ‘’ tarihsel anlamlar’’ yükledik.
2.Grafik ise 2008 yılında Lehman Brothers’ın batışı ile başlıyor. Ancak dikkat edilmesi gereken nokta ‘’ 100 yılın finansal krizi’’ denen zaman zarfında kur 2001 – 2008 bandının dışına pek çıkmıyor. Gelen haberler , QE 1 – 2 – 3‘ler sadece bu bant hareketinin altı ile üstü arasındaki dalgalanmayı sağlıyor. Gerçek anlamda ‘’ alan değişikliği ‘’ise fiyatın yeni dalgalanma bandını oluşturuyor.
3.Grafik ise konu ile ilgili başka bir bakış açısı oluşturmak amacı ile tamamen ‘’ deneysel ‘’ :
Dolar / TL kuru 2001 krizi öncesi seviyeyi de dikkate alarak bakarsak hep ‘’ 500 TL ‘’ lik artışlar ile koridorlar oluşturmuş durumda.
Ancak ‘’ nominal fiyat’’ ve ‘’ zaman değerini’’ dikkate alırsak bu gerçek anlamı ile TL‘nin Dolar karşısında oluşturduğu koridorların giderek daraldığını gösteriyor.
Anlam kaybolmaması açısından rakamları bir tek kere işlem geçmiş fiyatlar yerine daha hacimli fiyatları, düz ve yaklaşık alıyorum.
2001 öncesi hareket % 75‘lik bir sıçrama ile yeni tabanı oluşturmuş.
2001 tabanı ise % 50’lik çıkış ile koridoru oluşturmuş.
2013 yılında QE‘nin sonu ile ilgili Fed haberleri ve Gezi Parkı olayları ile başlayan hareket ise
% 25’lik bir kanal hareketine yol açmış.
Bu noktadan hareketle bundan sonraki koridorun zamanı bilinmese de 2.240 ile 2.520 arasında olmasının muhtemel olduğu fikri tamamen tartışmaya açık sübjektif bir yaklaşım.
Konu ile ilgilenenler bu noktadan hareketle bir çok çalışma yapabilir.
Ama şu nokta benim için artık kabul niteliğinde
TL‘nin ABD Dolar’ına karşı hareketinde ‘’ sıçrama ‘’ sayılabilecek son bir hareketi kaldığı .
Bu hareketin % 12 – 15 arasında olabileceği ve bu noktadan sonra Dolar / TL ilişkisinin
piyasa-ekonomik anlamı ile ‘’ makul ve kabul edilebilir’’ bir biçim alacağı.
Güncelleme Tarihi: 01 Ekim 2014, 14:23
