ANKARA (AA) - Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) 15 Temmuz 2016'daki darbe girişiminin ardından cumhuriyet başsavcılıkları tarafından çok sayıda soruşturma açıldı.

Soruşturmaların tamamlanmasıyla ülke genelinde açılan davalarda, aralarında darbe girişimini yöneten askerlerin de bulunduğu sanıklar, hakim karşısına çıkarak hesap vermeye başladı.

Darbe girişimiyle ilgili bugüne kadar açılan 289 davadan 239'u tamamlandı. Bu davalardan 34'ü Ankara, 46'sı ise İstanbul'da karara bağlandı.

Sona eren davalarda 956 sanığa ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verildi. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alanlar arasında eski generaller, subaylar ve astsubaylar da yer aldı.

Sanıklardan 978'i için müebbet hapis cezası veren mahkemeler, bin 123 sanığı 1 yıl 2 ay ile 20 yıl arasında değişen hapis cezasına çarptırdı.

Mahkeme heyetleri, tamamlanan davalarda aralarında çok sayıda er ve bazı rütbeli askerlerin de bulunduğu sanıkların beraatine hükmetti.

Davaların büyük çoğunluğu bu yıl içinde tamamlandı. Darbe girişimi davalarının tamamlanması için yoğun mesai sarf edilirken, önemli davalardaki kararlar da dikkati çekti.

Açılan davalardan 50'sinde ise yargılamalar sürüyor. Bu davalardan 18'i Ankara, 9'u İstanbul'da görülüyor.

İstanbul'daki bazı davalar

İstanbul Bağcılar'daki Doğan Medya Center'ın işgal edilip yayınının kesilmesi ve çıkan olaylarda bir kişinin şehit edilmesine ilişkin davada, mahkeme heyeti 21 Aralık'ta, 3 eski subayın ağırlaştırılmış müebbet hapisle cezalandırılmasına hükmetti.

İstanbul'daki "ana darbe" davasında ise tutuklu 14 sanıktan 12'si "anayasayı ihlal"​ suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapisle cezalandırıldı. Mahkeme ayrıca sanıklardan Muzaffer Düzenli, Eyyüp Gürler, Fethi Alpay, Murat Yanık ve Özkan Aydoğdu'ya, Erol Olçok ile oğlu Abdullah Tayyip Olçok'un da aralarında bulunduğu 87 kişinin ölümünden sorumlu oldukları gerekçesiyle "nitelikli kasten öldürmeye azmettirme" suçundan da 87'şer kez ağırlaştırılmış müebbet hapis, Müslüm Kaya ve Nebi Gazneli'ye de "bir suçun işlenmesini kolaylaştırmak amacıyla kasten öldürme" suçundan üçer kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verdi.

Sanıklar Mehmet Kapan ve Fatih Karakaya'yı 43 kişiye yönelik "bir suçun işlenmesini kolaylaştırmak amacıyla kasten öldürme", "bir suçun işlenmesini kolaylaştırmak amacıyla ve çocuğu kasten öldürme" suçlarını işledikleri gerekçesiyle 43'er kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptıran mahkeme heyeti, Sadık Cebeci'yi de İlhan Varank'ın da arasında bulunduğu 14 kişiye yönelik "kasten öldürme" suçunu işlediği gerekçesiyle 14 kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırdı.

Darbe girişiminde TRT'nin Harbiye'deki binasının işgal edilmesi ve sonrasında çıkan olaylarda 3 kişinin ölümü, 50 kişinin yaralanması ile Taksim Meydanı'nın kontrol altına alınmaya çalışılması sırasında 39 kişinin yaralanmasıyla sonuçlanan olaylara ilişkin 4 Mayıs'ta görülen davada mahkeme, "anayasayı ihlal" suçundan 16 sanığın ağırlaştırılmış müebbet, 15 sanığın da müebbet hapisle cezalandırılmasına hükmetti.

İstanbul'daki başka bir karar ise 15 Temmuz Şehitler Köprüsü'nde yaşanan olaylara ilişkin oldu. Bu davada 12 Temmuz'da hükmünü açıklayan mahkemece, aralarında tutuklu sanıklar eski yarbay Turgay Ödemiş ve binbaşı Ahmet Taştan'ın da bulunduğu 72 sanık, "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapisle cezalandırıldı.

Başkentte karar verilenler

Özel Kuvvetler Komutanlığını ele geçirmek isteyen darbeci general Semih Terzi'yi vurarak darbe teşebbüsünün seyrini değiştiren Astsubay Ömer Halisdemir'in şehit edilmesine ilişkin Ankara 14. Ağır Ceza Mahkemesinde görülen davada, 18 sanığın tamamı Halisdemir'e yönelik "nitelikli kasten öldürme" suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası aldı. Mahkeme heyeti, sanıklar hakkında takdir indirimi uygulamadı.

Bunun yanı sıra mahkeme heyeti, bütün sanıklara, "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçundan da ağırlaştırılmış müebbet cezası verdi ancak fiilden sonraki davranışlarını dikkate alarak, sanıkların 13'ünün cezasını takdiri indirimle müebbet hapse çevirdi.

Polatlı ilçesindeki 58. Topçu Tugayı ile Topçu ve Füze Okul Komutanlığındaki eylemlere ilişkin davada aralarında eski tümgeneral Osman Ünlü ile eski tuğgeneral Murat Aygün'ün de bulunduğu 27 sanığa ağırlaştırılmış müebbet, 20 kişiye müebbet hapis verildi. Mahkeme heyeti, sanıklardan 217'sini ise "anayasayı ihlale yardım" suçundan 12 yıl 6 ay ile 20 yıl arasında değişen sürelerde hapis cezalarına çarptırdı. Aralarında Albay Varol Aydın, bir sivil memur ve 62 erin olduğu 64 sanık ise beraat etti.

Tankları çıkaranlara ceza

Ankara 18. Ağır Ceza Mahkemesince görülen, Mamak 28. Mekanize Piyade Tugay Komutanlığına bağlı tank taburu personelinin katıldığı eylemlere ilişkin davada da sanıklardan 11'ine ağırlaştırılmış müebbet, 27'sine ise müebbet hapis cezası verildi.14 sanığın çeşitli sürelerde hapis cezalarına çarptırıldığı davada, darbe girişimi sırasında er olarak vatani görevlerini yapan 11 kişinin de beraati kararlaştırıldı.

Darbe girişiminin yaşandığı gece Gölbaşı'ndaki TÜRKSAT yerleşkesinde yayınları kesmeye çalışan 5'i sivil 17 kişinin yargılandığı davada 4 firari sanığın dosyası ayrıldı. Tutuklu 13 sanığa ise ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilmesi karara bağlandı. Ankara 14. Ağır Ceza Mahkemesi, eski asker olan sanıkların TÜRKSAT personeli Ahmet Özsoy ve Ali Karslı'nın şehit edilmesi nedeniyle ikişer kez daha ağırlaştırılmış müebbetle cezalandırılmalarına hükmetti.

Dönemin Kara Kuvvetleri Eğitim ve Doktrin Komutanı olan emekli Orgeneral Kamil Başoğlu'nun kaçırılmasına ilişkin davada ise sanıklardan birine ağırlaştırılmış müebbet ve 9 yıl, 2'sine müebbet, 2'sine de müebbet ve 7 yıl 6'şar ay ceza verildi. Eski Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı Komutanı Kurmay Albay Muhsin Kutsi Barış ile eski Tabip Binbaşı Adem Parlak ise 9'ar yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Darbe girişimi sırasında Jandarma Okullar Komutanlığındaki eylemlere ilişkin dava, Ankara 20. Ağır Ceza Mahkemesince 17 Temmuz'da karara bağlandı. Ceza alan 31 sanık arasında dönemin okul komutanı eski tuğgeneral Sadık Köroğlu ile eski Albay Özkan Doğanay, yarbay Hacı Akyel, yarbay Efkan Güler ve binbaşı Tarık Görener de yer aldı.

Huduti'ye ceza

Malatya'da darbe girişimine ilişkin davada 14 sanık ağırlaştırılmış müebbet, 2 kişi ise müebbet hapis cezasına mahkum edildi.

Sanıklardan dönemin 2. Ordu Komutanı Adem Huduti'ye "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçuna yardım etmekten 15 yıl hapis cezası verildi.

İzmir'de ise darbe girişimine ilişkin 280 sanıklı davada 104 kişinin ağırlaştırılmış müebbet hapse mahkum edilmesi kararlaştırıldı.

Darbe girişimine destek amacıyla İstanbul'a gitmek için 55. Mekanize Piyade Tugay Komutanlığından çıkma hazırlığı yaptıkları iddiasıyla yargılanan, TSK'dan ihraç edilen 55. Mekanize Piyade Tugay Komutanı tuğgeneral Bekir Koçak'a da yargılandığı Kırklareli 2. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verildi.

Isparta'dan 700 Kara Harp Okulu öğrencisini Ankara'ya götürmeye çalıştıkları iddiasıyla yargılanan 21 sanıktan 5'i ağırlaştırılmış müebbet, 2'si müebbet hapis cezası aldı.

"Analizi Harbiyeli"ye müebbet

Adı darbecilerin sözde atama listesinde "Kırşehir Sıkıyönetim Komutanı" olarak geçen ve "Analizi Harbiyeli" adlı Twitter hesabını kullandığı belirlenen eski Jandarma kurmay albay Ömer Kulaç'a 4 kez müebbet ve 12 yıl 6 ay hapis cezası verildi.

Bursa'da FETÖ'nün darbe girişimine ilişkin soruşturma kapsamında 15 Temmuz 2016 gecesi gözaltına alınan ilk isim olup, çantasında "sıkıyönetim atama listeleri" ve "yeni yapılanma" dokümanı ele geçirilen eski Bursa İl Jandarma Komutanı albay Yurdakul Akkuş, ağırlaştırılmış hapis cezasına mahkum edildi.

Gaziantep'te eski 106. Topçu Alay Komutanı albay Turgut Çelebi'nin de aralarında bulunduğu 9 eski asker ile Mardin'de Midyat 70. Mekanize Piyade Tugay Komutanlığı Yardımcılığında görevli eski yarbay Uğur Dilek, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırıldı.

Eski Çanakkale Boğaz ve Garnizon Komutanı tuğgeneral Serdar Ahmet Gündoğdu ve Gelibolu 18. Mekanize Piyade Tugay Komutanı tuğgeneral İsmail Gürgen, Edirne'de dönemin 54. Mekanize Piyade Tugay Komutanı tuğgeneral Hidayet Arı'nın aralarında olduğu eski 3 rütbeli asker ile Muğla'da eski Aksaz Deniz Üs Komutanı tuğamiral Namık Alper ve Aksaz Merkez Komutanı deniz piyade albay Aytunç Kan müebbet hapisle cezalandırıldı.

Denizli'deki darbe girişimi davasında, dönemin Denizli Garnizon ve 11. Komando Tugay Komutanı tuğgeneral Kamil Özhan Özbakır, 11. Komando Tugay Komutan Yardımcısı ve Söke Garnizon Komutanı albay Erol Akman hakkında ağırlaştırılmış müebbet, 4 eski askere ise müebbet hapis cezası verildi.

Adana'da FETÖ'nün darbe girişimiyle ilgili, dönemin İl Jandarma Bölge Komutanlığı Kurmay Başkanı eski kurmay albay Halil Çelik'in de aralarında bulunduğu 5 sanık, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırıldı.

Muhabir: Kemal Karadağ