BRÜKSEL (AA) - AB üyesi 27 ülkenin lideri devlet ve hükümet başkanları, Brüksel'de AB ve İngiltere arasında yaklaşık 1,5 yıldır devam eden Brexit müzakerelerinde sağlanan ilerlemeyi değerlendirmek üzere düzenlenen zirvede buluştu.
Zirvede, AB üyesi ülke liderleri, 585 sayfalık "ayrılık anlaşmasına" imzaladı ve İngiltere ile AB arasında gelecekte inşa edilecek ilişkiyi belirleyecek "siyasi deklarasyonu" da onayladı.
AB Konseyi Başkanı Donald Tusk, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, "27 AB ülkesi, ayrılık anlaşmasını ve AB-İngiltere ilişkilerinin geleceğini belirleyen siyasi deklarasyon belgesini onayladı." ifadesini kullandı.
Anlaşma, toplantı başladıktan yaklaşık 40 dakika sonra imzalandı.
Bundan sonraki süreçte, 585 sayfalık Brexit ayrılık belgesinin Avrupa Parlamentosu (AP) ve İngiltere Parlamentosu'nda onaylanması gerekiyor.
AB Liderler Zirvesi çerçevesinde kabul edilen sonuç bildirgesinde, AB Konseyinin İngiltere ve Kuzey İrlanda'nın birlikten ayrılmasını sağlayan anlaşmayı onayladığı ifade edildi.
Bildirgede, AB Komisyonu ve AP'ye anlaşmanın 30 Mart 2019'da yürürlüğe girmesini sağlamak için gerekli adımların atılması çağrısı yapıldı.
AB Konseyinin İngiltere ve Kuzey İrlanda ile gelecekte inşa edilecek ilişkinin çerçevesini belirleyecek siyasi deklarasyonu da onayladığı kaydedilen bildirgede, AB'nin İngiltere'yle gelecekte "mümkün olduğu kadar yakın" bir ilişki yürütme konusunda kararlı olduğu kaydedildi.
Barnier: Güven inşa etmek için gerekli bir adım
Öte yandan, zirve girişinde açıklamalarda bulunan AB Komisyonu Brexit Başmüzakerecisi Michel Barnier, "İngiltere ve AB arasında düzenli bir ayrılık gerçekleştirebilmek ve anlaşma sağlamak için zor ve karmaşık bir müzakere süreci geçirdik." dedi.
Barnier, İngiltere ve AB'nin dost ve müttefik olmayı sürdüreceğini ve gelecekteki ortaklığın inşa edilmesi gerektiğini belirterek, "Şimdi herkes üzerine düzen sorumluluğu yerine getirmeli. Bu anlaşma, İngiltere ve AB arasında güven inşa etmek için gerekli bir adım." diye konuştu.
"Sağlanabilecek en iyi anlaşma"
AB Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker ise İngiltere'nin AB'den ayrılmasının "trajedi" olduğunu belirterek, "Bu sağlanabilecek en iyi anlaşma." ifadelerini kullandı.
İngiliz parlamentosunun anlaşmayı onaylayacağını düşündüğünü kaydeden Juncker, onaylanmaması durumunda yaşanabilecekler hakkında yorum yapmak istemediğini söyledi.
Juncker, AB'nin temel tutumunu değiştirmeyeceğini sözlerine ekledi.
Tajani: Geleceğe yönelmeliyiz
Avrupa Parlamentosu (AP) Başkanı Antonio Tajani de "Bu, iki taraf için iyi bir anlaşma ve şimdi geleceğe yönelmeliyiz. İngiltere, AB'den ayrılacak ama bir Avrupa ülkesi olarak kalacak." değerlendirmesinde bulundu.
AP'nin anlaşmayı ocak veya şubat ayında oylayacağını belirten Tajani, AP milletvekillerinin anlaşmayı destekleyeceğini ifade etti.
Rutte: Dengeli ve kabul edilebilir bir anlaşma
Hollanda Başbakanı Mark Rutte, İngiltere'nin ayrılıyor olmasının üzücü bir durum olduğunu ifade ederek, "Masada hem İngiltere hem AB için dengeli ve kabul edilebilir bir anlaşma var." dedi.
Brexit'in İngiltere'nin tercihi olduğunu ve bu durumda bir kazanan olmadığını söyleyen Rutte, "İngiltere'de yaşasaydım bu anlaşmaya 'evet' derdim. Bu, Brexit'in etkilerini sınırlandıran dengeli bir anlaşma. İngiliz parlamentosunun evet oyu vermesini bekliyorum. Bu anlaşma, yapabileceğimizin maksimumu." değerlendirmesinde bulundu.
Macron: AB'nin reform edilmesi ihtiyacını ortaya koydu
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, "Brexit, AB'nin reform edilmesi ihtiyacını ortaya koydu." diye konuştu. Olumlu bir anlaşma sağlandığını ve anlaşmayı desteklediğini belirten Macron, İngiltere'nin Avrupa'da önemli rol oynamaya devam edeceğini ifade etti.
Macron, gelecekteki ilişkilerin taslağında, Fransız balıkçıların İngiliz karasularında avlanabilmesinin kendileri için öncelikli konu olduğunu söyledi.
Litvanya Cumhurbaşkanı Dalia Grybauskaite, "Bir boşanma mükemmel olamaz, bunda bütün taraflar için olumlu bir durum yok. Zirvede, ayrılık anlaşması yapacağız." dedi.
İrlanda Başbakanı Leo Varadkar, "Yalaşık 2 yıl süren müzakereler sonucunda vatandaşları ve ekonomik çıkarları koruyan bir anlaşma sağladık. Anlaşmayı 27 üye ülke imzalayacak ve ilerleyeceğiz." şeklinde konuştu. Varadkar, anlaşmanın, İrlanda ve Kuzey İrlanda arasında katı sınır uygulanmamasını sağladığını da anımsattı.
Ayrılık anlaşması
AB ve İngiltere müzakerecileri tarafından hazırlanan ayrılık anlaşması metninin Brexit sonucunda ortaya çıkacak bütün konularda hukuki netlik sağlaması öngörülüyor. Anlaşmayla, AB ve İngiltere vatandaşlarının karşılıklı olarak ikamet ettikleri ülkelerde daha önce olduğu gibi yaşamaya, çalışmaya, eğitim almaya ve sosyal haklardan yararlanmaya devam edebilmeleri amaçlanıyor.
AB üyesi 28 ülke olarak geçmişte verilen mali taahhütlerin de İngiltere tarafından tam olarak yerine getirileceğine dikkati çekilen anlaşmada, Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu (Euratom), fikri mülkiyet hakları, coğrafi işaretler, tescilli ticari ürünler, kişisel verilerin korunması gibi alanlarda ortak çözümler yer alıyor. Anlaşmada, AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti ile İngiltere'ye bağlı Kuzey İrlanda arasındaki sınır sorununa yönelik çözüm de bulunuyor.
İngiltere, 23 Haziran 2016'da yapılan referandumla AB'den ayrılma kararı almıştı. İngiltere, 29 Mart 2019'da AB'den resmen ayrılacak.
Brexit
İngiltere, 23 Haziran 2016'da yapılan referandumla AB'den ayrılma kararı almıştı. AB ile İngiltere arasında Haziran 2017'de başlayan müzakerelerde taraflar, geçen yılın sonunda İngiltere'nin AB bütçesine taahhütlerinden kaynaklanan yüklü bir "ayrılık ücreti"nin ödenmesi ile vatandaş haklarının da aralarında yer aldığı bir dizi konuda ön anlaşmaya varmıştı.
İngiltere, 29 Mart 2019'da AB'den resmen ayrılacak.
Muhabir: Ata Ufuk Şeker-Yusuf Hatip-Şerife Çetin
