ANKARA (AA) - Türkiye'nin geçen yılki ihracatının yüzde 43,8'i, ithalatının ise yüzde 61,1'i büyük ölçekli girişimler tarafından yapıldı.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2017 yılına ilişkin "Girişim Özelliklerine Göre Dış Ticaret İstatistiklerini" açıkladı.

Buna göre, dış ticaret verileri, iş kayıtları sisteminde yer alan girişimlerin ana faaliyet türü ve çalışan sayısı bilgileriyle eşleştirilerek, dış ticaret yapan girişimlerin özellikleri elde edildi.

Dış ticaret istatistikleri ve iş kayıtları sistemi kullanılarak elde edilen verilere göre, 2017'de 71 bin 140 girişim ihracat, 72 bin 58 girişim ise ithalat yaptı.

İhracatta, 1-9 kişi çalışanı olan mikro ölçekli girişimlerin payı yüzde 22,2 olurken, 10-49 kişi çalışanı olan küçük ölçekli girişimlerin payı yüzde 17,9, 50-249 kişi çalışanı olan orta ölçekli girişimlerin payı yüzde 16,1 olarak hesaplandı. İhracatta 250 ve daha fazla çalışanı olan büyük ölçekli girişimlerin payı ise yüzde 43,8 olarak kayıtlara geçti.

İthalatta ise 1-9 kişi çalışanı olan mikro ölçekli girişimlerin payı yüzde 9,1, 10-49 kişi çalışanı olan küçük ölçekli girişimlerin payı yüzde 12,1, 50-249 kişi çalışanı olan orta ölçekli girişimlerin payı yüzde 17,6, 250 ve daha fazla çalışanı olan büyük ölçekli girişimlerin payı ise yüzde 61,1 olarak belirlendi.

İhracatın yarısından fazlası sanayi sektöründe

Girişimin ana faaliyetine göre ihracatın yüzde 56,6'sı, ithalatın ise yüzde 52,1'i sanayi sektöründe faaliyet gösteren girişimler tarafından yapıldı. Ana faaliyeti ticaret olan girişimlerin ihracattaki payı yüzde 40, ithalattaki payı ise yüzde 34,1 düzeyinde hesaplandı.

Sanayi sektörünün ihracatının yüzde 69,3’ü 250 ve fazla çalışanlı büyük ölçekli girişimler tarafından yapıldı. Ticaret sektörünün ihracatının yüzde 92'sini 1-249 kişi çalışanı olan küçük ve orta ölçekli girişimler (KOBİ) gerçekleştirdi.

Sanayi sektörü tarafından yapılan ithalatta, 250 ve daha çok çalışanı olan büyük ölçekli girişimlerin payı yüzde 78,4 olurken, ticaret sektörünce gerçekleştirilen ithalatın yüzde 69,1'i 1-249 kişi çalışan KOBİ'ler tarafından yapıldı.

Ana faaliyeti sanayi olan girişimler, geçen yıl ihracatlarının yüzde 53,1’ini AB ülkelerine, yüzde 16,5'ini Yakın ve Orta Doğu ülkelerine yaptı. AB 28 ülkelerine yapılan ihracatın yüzde 63,8'ini sanayi, yüzde 34,4'ünü ise ticaret sektöründeki girişimler oluşturdu.

Ana faaliyeti sanayi olan girişimler, ithalatlarının yüzde 39,9'unu AB’den, yüzde 23,4'ünü diğer Asya ülkelerinden, yüzde 11,3'ünü ise AB üyesi olmayan Avrupa ülkelerinden gerçekleştirdi. Söz konusu girişimlerin en çok ithalat yaptığı ülke grupları sırasıyla yüzde 37,1 ile AB, yüzde 30,9 ile diğer Asya ve yüzde 11,2 ile AB üyesi olmayan Avrupa ülkeleri oldu.

İmalat sanayi ürünleri ihracatının yüzde 58,1'ini ana faaliyeti sanayi olan girişimler, yüzde 38,9'unu ise ana faaliyeti ticaret olan girişimler gerçekleştirdi. Ana faaliyeti sanayi olan girişimlerin yaptığı ihracatın ise yüzde 96,3'ünü imalat sanayi ürünleri, yüzde 1,9'unu tarım, ormancılık ve balıkçılık ürünleri oluşturdu.

Öte yandan imalat sanayi ürünleri ithalatının yüzde 49,8'i sanayi, yüzde 38,5'i ticaret ve yüzde 11,7'si diğer sektörlerdeki girişimler tarafından yapıldı. Ana faaliyeti sanayi olan girişimlerin ithalatının yüzde 78,2'sini imalat sanayi ürünleri, yüzde 11,8'ini madencilik ürünleri, yüzde 4,3'ünü ise tarım, ormancılık ve balıkçılık ürünleri oluşturdu.

İthalatın yüzde 56,5'i ilk 100 girişim tarafından gerçekleştirildi

İhracatın yüzde 46'sını ithalatın ise yüzde 56,5'ini ilk 100 girişim yaptı. En çok ihracat yapan ilk 5 girişim toplam ihracatın yüzde 18,6'sını, en çok ithalat yapan ilk 5 girişim ise ithalatın yüzde 21,9'unu gerçekleştirdi.

Sanayi sektöründe en fazla ihracat yapan ilk 5 girişimin sanayi sektöründeki payı yüzde 21, ticaret sektöründe en fazla ihracat yapan ilk 5 girişimin ticaret sektöründeki payı ise yüzde 14,7 olarak belirlendi.

Sektörde en fazla ithalat yapan ilk 5 girişimin sanayi sektöründeki payı yüzde 18 iken, ticaret sektöründe en fazla ithalat yapan ilk 5 girişimin ticaret sektöründeki payı yüzde 14 oldu.

Girişimlerin yüzde 44,2'si tek ülkeye ihracat yaptı

Girişimlerin yüzde 44,2'si tek ülkeye, yüzde 16,6'sı iki ülkeye ihracat yaptı. 20 ve daha fazla ülkeye ihracat yapan girişimlerin oranı yüzde 4,5 olurken, bu girişimlerin ihracattaki payı yüzde 58,3'ü buldu.

Girişimlerin yüzde 50,1'i tek ülkeden, yüzde 16,3'ü iki ülkeden ithalat yaptı. 20 ve daha fazla ülkeden ithalat yapan girişimlerin oranı yüzde 2,1, bu girişimlerin ithalattaki payı yüzde 54,7 olarak belirlendi.

Muhabir: Merve Özlem Çakır, Barış Kahraman