Osmangazi Belediyesi, kentleri daha sağlıklı bir geleceğe taşımak amacıyla
çalışmalarını sürdüren Sağlıklı Kentler Birliği tarafından düzenlenen Kent ve İklim
Paneli’ne ev sahipliği yaptı. Kentleşmenin iklim ve insan sağlığı üzerindeki etkilerinin ele
alındığı panelde, hızlı bir şekilde önlem alınmazsa Türkiye’nin ve dünyanın büyük bir
felakete sürükleneceğine vurgu yapıldı.
Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği tarafından sağlıklı şehir kavramını yaymak, bu bilinci yerel
yönetimlere ve topluma kazandırmak amacıyla düzenlenen Kent ve İklim Paneli,
Osmangazi Gösteri Merkezi’nde gerçekleşti. Osmangazi Belediyesi’nin iyi uygulama
örneklerinin yerinde incelendiği panel programında, Azerbaycan’ın Bakü şehrinde
gerçekleştirilen COP29 Zirvesi ile 2024 DSÖ Avrupa Sağlıklı Şehirler Ağı Toplantısı
hakkında da bilgilendirmeler yapıldı. Panelde ayrıca üye belediyelerin SECAP
(Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı) deneyimlerine de yer verildi.
Osmangazi Belediyesi’nin ev sahipliğinde gerçekleşen Kent ve İklim Paneli’ne
Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği Başkanı ve İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil
Tugay, Osmangazi Belediye Başkanı Erkan Aydın, Nilüfer Belediye Başkanı Şadi
Özdemir, Gemlik Belediye Başkanı Şükrü Deviren, Bursa Büyükşehir eski Belediye
Başkanı Erdem Saker, birliğe üye belediyelerin başkan ve temsilcileri, meclis üyeleri ile
akademisyenler katıldı.
Aydın: “Bursa sağlıklı bir kent mi?”
Osmangazi’nin tanıtım filminin gösterimiyle başlayan programda konuşan Osmangazi
Belediye Başkanı Erkan Aydın, “Uludağ'ın eteklerinde yer alan kadim şehir Bursa, ne
yazık ki, önemli bir kimlik arayışı içinde. Bu süreçte, sadece sanayi, kültür ya da turizm
odaklı bakmak yerine, Bursa'nın sağlıklı bir şehir olup olmadığına dair sorular sorarak
geleceği şekillendirmemiz gerektiğini düşünüyorum. Sağlıklı kentler oluşturmak, sadece
fiziksel yapılarla değil, aynı zamanda sosyal, kültürel ve çevresel faktörlerin de bir arada
düşünüldüğü, tüm bu bileşenlerin uyum içinde olduğu şehirlerdir. Bu doğrultuda,
kentlerimizin potansiyelini sağlıklı bir kent olarak keşfetmek ve bu vizyonu hayata
geçirmek hepimizin ortak sorumluluğu. 2024'ün sonuna geldik. Nilüfer Çayı gibi
Türkiye'nin en önemli kaynaklarından birine sahip bir kentte su kriziyle karşı karşıyayız.
Aynı şekilde Marmara'ya kıyısı olan kentlerimiz hatırlayacaktır birkaç yıl öncesinde
müsilaj sorunu yaşadık. Hava kirliliği raporlarına baktığımızda aynı şekilde riskli
koşullarda kentlerimizin havasını soluyoruz. Fabrika atıklarıyla, kaçak yapılarla tarım
alanlarımız yok ediliyor. Yani odağında insan faktörünün olduğu bir iklim krizi yaşıyoruz”
dedi.
Aydın: “Her alanda sürdürülebilir bir gelecek için çalışıyoruz”
Osmangazi Belediyesi olarak, doğa ve insan ilişkisini en iyi şekilde yapılandırarak
kentlerin geleceğini şekillendirmek için çaba gösterdiklerini ifade eden Başkan Aydın,
“İklim değişikliği, sıfır atık ve enerji yönetimi konularında belediyemizin kurumsal sera
gazı envanterini oluşturarak karbon ayak izimizi en aza indirecek adımları tek tek
atıyoruz. İlçe sınırlarından geri dönüşüm toplama araçları ile yılda yaklaşık 6 bin ton
ambalaj atığını toplayıp, geri dönüşüme yollayarak hem ekonomiye hem çevreye değer
katıyoruz Böylelikle yılda 57 bin 120 ağacın kesilmesini önlüyoruz. Mobil atık toplama
aracımızla her yıl yaklaşık 160 ton atık yağ topluyoruz. Böylelikle yılda 160 milyon ton
suyun kirlenmesini engelliyoruz. Her yıl yaklaşık 6 ton atık pili bertaraf ediyoruz.
Böylelikle 432 dönüm toprağın kirlenmesinin önüne geçiyoruz. Veysel Karani Kurban
Satış ve Kesim Tesisi ile Panorama 1326 Bursa Fetih Müzesi gibi tesislerimizin çatısına
kurulu güneş santralleriyle tükettiğimiz enerjinin yüzde 25'ini güneş enerjisinden
karşılıyoruz. Kullandığımız yenilenebilir enerji sayesinde yıllık yaklaşık 900 bin kilogram
karbondioksitin doğaya salınımını engelleyerek, hava kirliliğini önlüyoruz. Park sayımızı
693'e yükselterek, düzenlenmiş yeşil alan miktarını 1 milyon 767 bin 485 metrekareye
çıkardık. Bu parklarda hayata geçirdiğimiz damla sulama ve akıllı sulama sistemleri ile
yılda yüzde 40 su tasarrufu sağladık. Yine parklarımızda hayata geçirdiğimiz led ve
solar aydınlatma sistemleri ile yılık yüzde 20 enerjiden tasarruf ettik” diye konuştu.
Aydın: “Çevreyi kirletmemenin en etkili yolu kirletmemek”
Çevreyi korumanın en etkili yolunun önce kirletmemek olduğunu biliyor ve çevreye
duyarlı nesiller yetiştirmek için eğitim çalışmalarına da önem veriyoruz diyen Başkan
Aydın, “İlçemizdeki okullarda yaklaşık 8 bin öğrenci ve mahallelerimizdeki 4 bin
vatandaşımızla bir araya gelerek çevre bilinci eğitimleri veriyoruz. Güvenli-Yeşil Bina
Sertifikaları ve Kalite Yönetim Sistemi Belgeleri ile çevre konusundaki standardımızı her
geçen gün daha da yükseltiyoruz. Sürdürülebilir ve sağlıklı bir gelecek için yarının çok
geç olduğunu biliyor ve adımlarımızı bugünden kararlılıkla atıyoruz.
Türkiye'nin en çok nüfusa sahip beşinci ilçesiyiz. Bu noktada her ne kadar Büyükşehir
yasasıyla mahalle olsa da kentten köylerimize dönüşü sağlamalıyız. Tarımı
desteklemeli, doğa insan ilişkisini güçlendirmeli, her alanda dirençli kentler oluşturmak
için çalışmalıyız. Panelimizin kentlerimiz ve insanımız için hayırlı olmasını diliyor, tüm
katılımcılara teşekkür ediyorum” ifadelerini kullandı.
Tugay: “Tüm dünya azaltırken Türkiye kömür yatırımları arttırıyor”
Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği Başkanı ve İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil
Tugay ise yaptığı konuşmada, “Paris Antlaşması ile dünyanın ısı artışının 1,5 derecede
sınırlandırılması hedefi konulmuştu. Maalesef bu hedefe hızlıca ulaşıldı. 2030 yılında
dünyanın karbon nötr olması hedefleniyordu. En azından yüzde 45’lik bir azaltım
hedeflenmişti. Ancak dünya, bu hedeften çok uzak durumda. Son yıllardaki sıcaklık
ortalamaları 1,5 derecenin üzerine çıktı bile. Çevresel sorunlar, tarımda rekolte
azalması, kuraklık, ekosistem değişimleri, denizlerimizde müsilaj oluşması, ülkemizde
daha önce görmediğimiz haşere türlerinin ortaya çıkması gibi durumlar işe bu sıcaklık
artışının sonuçları. Ekosistemin bozulmasına, bunun da kent yaşamımıza olumsuz
yansımasına tanık olacağız. Türkiye’nin daha hızlı adımlar attığı bir plana ihtiyacı var.
Türkiye, 2053 yılında karbon nötr hedefi koymuş durumda. Ancak bizim bu hedefe
2153’te dahi ulaşmamız imkansız. Bütün dünya ülkeleri kömür tüketiminde geriye
giderken, biz kömür yatırımlarımızı arttırmış durumdayız. Yıllık 558 milyon ton karbon
emisyonumuz var. Kişi başına 6,71 ton karbon üretiyoruz. Bu rakamlarla dünyada
karbon üretiminde 15’inci sıradayız. Karbon üretimine neden olan en büyük etkenin
kömüre dayalı enerji üretimi olduğunu görüyoruz. Daha sonra sanayi ve tarım geliyor.
Enerjiyi daha verimli kullanmak yolunda önemli çalışmalar yapmamız gerekiyor” dedi.
Tugay: “Su, gıda, enerji ve toprak bizim odak noktalarımız olmalı”
Su, gıda, enerji ve toprak olmak üzere dört tane odak noktası üzerinde durulması
gerektiğine vurgu yapan Dr. Cemil Tugay, “Bu dört başlıkta hem krizler bizi bekliyor.
Yaşamımızı devam ettirebilmemiz sürdürülebilir hale getirmemiz gereken konu başlıkları
bunlar. En büyük tehditlerimiz ve risklerimiz de bu alanlarda. Bu dört maddeyi
Anayasa’nın maddeleri gibi aklımızda tutmalıyız. Susuzluk sorunu bu yıl Türkiye’de
zirve yaptı. Su kaynaklarımız hızla tükenme noktasına geldi. Bizim gerçek anlamda bir
su yönetimi planı sahibi olmamız lazım. Tarımsal ürünlerin rekoltesinde düşüş var. Aynı
zamanda sağlıklı ve güvenli gıda üretimimizle ilgili de ciddi bir sorun var. Kentsel bir
gıda eylem planımız mutlaka olmalı. Kendine yeten kentler anlayışıyla da gelecek gıda
krizlerine şehirlerimizi hazırlamalıyız. Alınabilecek pek çok önlem ile yüzde 50’lere varan
enerji tüketimi azaltımı yapabiliriz. Ülkemizde ne yazık ki yenilebilir enerji yatırımları
planlı ve doğru bir şekilde yapılmıyor. Bu alandaki yatırımların belirli yatırımcıların
üzerinden yapıldığını görüyoruz. Rüzgar enerjisi ve jeotermal enerji konusunda çok
büyük potansiyelimiz var. Bu kaynakları daha doğru kullanmalıyız. Tarım konusunda ise
maalesef ki kimyasal içerikli atıklar ve yanlış tarım teknikleri ile toraklarımızı kirletiyoruz.
Daha doğru tarım teknikleri ve bilinçli hayvancılık ile tarım kökenli toprak bozulmasını da
önlemek için çalışmalıyız” diye konuştu.
Tugay: “Yaklaşmakta olan felaketin çan seslerini duyuyoruz”
Dünyanın iklim konusunu ciddiye almadığını dile getiren Dr. Cemil Tugay, “
“Ülkelerin bu alandaki politikaları yeterli değil. Karbon emisyonunu düşürmek adına
yeterli adımlar atmıyorlar. Avusturalya, Kanada, ABD ve Çin gibi ülkeler en fazla karbon
emisyonuna neden olan ülkeler. Hesaplara göre 2030 yılına kadar karbon nötr olabilmek
için dünya olarak 3,5 trilyon dolar harcamamız lazım. Şuanda harcanan rakamlar bunun
çok uzağında. Konuştuğumuz bu durumları, yaklaşmakta olan felaketin çan sesleri
olarak nitelendirebiliriz. Dünya bir felakete doğru gidiyor. Açlığı, çölleşmeyi, çok yüksek
sıcaklığı, kıtlığı, göçleri kısa zaman dilimi içerisinde yaşama ihtimalimiz çok yüksek.
Bunu önlemek için samimi bir çaba ve mücadele içerisinde olmalıyız.
Üç oturum olarak düzenlenen Kent ve İklim Paneli’nin ilk oturumu, ‘İklim ve Sağlık
Ekseninde COP 29’ konu başlığında gerçekleştirildi. Moderatörlüğünü İzmir Planlama
Ajansı Başkanı Prof. Dr. Koray Velibeyoğlu’nun yaptığı oturuma Dünya Sağlık Örgütü
(DSÖ) Avrupa Sağlıklı Şehirler Ağı Bölgesel Direktörü Kira Fortune, video kaydı ile
katılarak birlik üyelerine hitap etti. Oturumda konuşmacı olarak yer alan İzmir
Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Prof. Dr. Pınar Oktay ve Eskişehir
Teknik Üniversitesi Fen Fakültesi Ekoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Cengiz Türe
ise yaptıkları sunumlarda önemli açıklamalarda bulundu.
‘2024 DSÖ Avrupa Sağlıklı Şehirler Ağı Toplantısı Bilgilendirmesi’, konusunun ele
alındığı ikinci oturumda ise konuşmacı olarak Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği Genel
Sekreteri Murat Ar ile İzmir Büyükşehir Belediyesi İklim Değişikliği ve Temiz Enerji Şube
Müdürü DSÖ Avrupa Sağlıklı Şehirler Ağı Danışma Kurulu Üyesi Ahmet Toker, yer aldı.
Üçüncü ve son oturumda ise ‘Üye Belediyelerin SECAP Deneyimleri’ konusu
konuşuldu. Moderatörlüğünü ODTÜ Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama
Bölümü SKB Danışma Kurulu üyesi Doç. Dr. Ender Peker’in yaptığı oturumda,
konuşmacı olarak İstanbul Büyükşehir Belediyesi İklim Değişikliği Şube Müdür
Yardımcısı Berfin Kahraman, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve İklim
Değişikliği Müdürü Meriç Deniz, Osmangazi Belediyesi İklim Değişikliği ve Sıfır Atık
Müdürü Rüveyşa Burça Turan ve Bahçelievler Belediyesi İklim Değişikliği ve Sıfır Atık
Müdürü Şefi Erdinç Şimşek yer aldı.
Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği Kent ve İklim Paneli’nin kapanış oturumunun ardından
tüm katılımcılara sertifika takdim edildi. Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği Başkanı ve İzmir
Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay, başta olmak üzere Türkiye’nin birçok
bölgesinden Bursa’ya gelen birlik üyesi belediye başkanları ve meclis üyeleri,
akademisyenler ve diğer tüm katılımcılar Osmangazi’ye ve organizasyona hayran
kaldıklarını belirterek Osmangazi Belediye Başkanı Erkan Aydın’a
misafirperverliklerinden dolayı özellikle teşekkür ettiler.