Pek çok nedeni var
Her ne kadar çocuklarda lösemi tedavisinde yüz güldüren sonuçlara ulaşmak mümkün olabilse de asıl önemlisi bu ortamı yaratan ve kanser için zemin hazırlayan risk faktörlerine maruziyeti mümkün olduğu kadar en aza indirmek. Zira istatistiklere göre son 10 yılda tüm çocuk kanserlerinde yüzde 11,5 artış saptandığı görülüyor. Üstelik bu artışın devamlılık gösterdiği ve her yılda ortalama yüzde 0,7 arttığı bildiriliyor. İstatistiklere göre, en çok beyin tümörleri, akut lösemiler ve kemik tümörlerinde artış görüldüğüne işaret eden Prof. Dr. İnci Ayan, artışta radyasyon, nükleer atıklar, elektromanyetik kirlenme, sanayi atıkları ile hava su ve toprağın kirlenmesi, besinlerde ürün artırıcı kullanımının artışı, tarım ilaçlarının bilinçsiz ve denetimsiz kullanımıyla bazı virüs hastalıklarının sorumlu tutulduğunu söylüyor.
İlk 5 yaşta görülme sıklığı artıyor
Lösemi her yaşta ortaya çıkmakla birlikte sıklıkla ilk beş yaşta görülüyor. Birçok kanserde olduğu gibi lösemide de erken teşhis tedavi başarısını etkilediği için ebeveynler ve çocuklarla yakın ilişkide olan kişilerin belirtiler konusunda çok dikkatli olması gerekiyor. Ancak özellikle daha hareketli bir yapısı olan çocuklarda ortaya çıkabilecek belirtiler ‘çocukluk ya da yaramazlığına’ bağlanarak atlanabiliyor. Löseminin en tipik belirtileri olan vücutta morluklar, kol ya da bacak ağrıları da çok hareket etmeye bağlanarak atlanabiliyor. Prof. Dr. İnci Ayan, çocuklarda; solukluk, kol bacak veya vücudun diğer kemik kısımlarında giderek artan ağrılar, vücudun farklı bölgelerinde morluklar, sık ateşlenme, boyun ve başka bölge lenf bezlerinde şişlikler, karında şişlik, dalak bölgesinde ağrı, halsizlik gibi belirti ve şikayetler karşılaşıldığında zaman kaybetmeden hekime başvurmak gerektiğinin altını çiziyor.
Erken tanıyla tedavi edilebilen bir hastalık
Lösemiyle ilgili araştırmalar yoğun şekilde devam ederken, risk kategori ve tedaviye yanıtın belirlenmesi konusunda bazı önemli parametrelerin tanımlandığını söyleyen Prof. Dr. İnci Ayan, doğru tanı, risk gruplarının doğru belirlenmesi ve riske göre hızla tedaviye başlamanın sonuçta elde edilen başarıyı etkilediğine işaret ediyor. Bu doğrultuda günümüzde lösemi hastalığında risk gruplarına göre yüzde 30-80 oranında başarı sağlanabildiğini anlatan Prof. Dr. İnci Ayan, “Çocuklarda löseminin başlıca tedavisi kemoterapi olup ihtiyaca göre de kan ve kan ürünleri desteği, koruyucu ve gerektiğinde tedavi edici antimikrobiyal tedaviler de kullanılabiliyor. Hücre tipi ve risk grubuna göre ilk tedavinin sonunda veya hastalık tekrarında kötü hücreler temizlendikten (remisyon sağlanmasının ardından) sonra kök hücre nakli yapılabiliyor. Bununla birlikte yaklaşık 2-3 yıl devam eden tedavi süresince beslenmeye dikkat etmek, moral desteği sağlamak, enfeksiyonlardan korunmak ve oluştuğunda tedavi etmek ve belirli ölçüde izolasyon da tedavi başarısını etkileyen diğer faktörler arasında yer alıyor” diyor.
Çocukları lösemiden korumak mümkün mü?
Löseminin sebebi net olarak ortaya konamadığı için korunmaya dair yapılması gerekenleri tam olarak ortaya koymak mümkün olamıyor. Çocuk Hematolojisi ve Onkolojisi Uzmanı Prof. Dr. İnci Ayan, bununla birlikte olası risklere karşı bazı önlemleri almanın yarar sağlayacağına işaret ediyor.
- Çocukların dengeli beslenme kuralları çerçevesinde beslenmesini sağlamak.
- Enfeksiyonlardan koruyarak bağışıklığı yormamak.
- Aşıları muntazam yaptırmak.
- Alerjenlerden uzak durmak ve varsa hastalığı tedavi etmek .
- Radyasyon radyoaktif ve manyetik bölümlerden uzak yerleşim alanlarında yaşamak.
- Genetik yatkınlığa arttırmamak adına akraba evliliklerine engel olmak.
- Çocukları akşam 8-9 arasında yatırmak, karanlık bir ortamda ve kaliteli uyku alabileceği bir uygu düzeni oluşturmak.
- Sebze ve meyveleri mevsiminde tüketmek, turfanda yiyeceklerden kaçınmak.
- Toplumsal bazda yiyecek içecek ve çevre koşullarına gerekli denetimlerin yapılmasını sağlamak.
