ANKARA (AA) - Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca, eğitimden sağlığa, istihdamdan evde bakım hizmetine kadar her alanda engellilerin toplumsal yaşama katılabilmesi için çalışmalar yürütülüyor.

2005'de yayımlanan Engelliler Hakkında Kanunu ve alt düzenlemeleriyle ilk kez 1500 maddelik engelliler hukuku oluşturuldu. Türkiye, 2007'de Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşmeyi ilk imzalayan ülkeler arasında yer aldı.

4 milyon 876 bin engellinin bulunduğu Türkiye'de, nüfusun yüzde 6,9'unu engelliler oluşturuyor.

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca, engellilerin tüm hak ve temel özgürlüklerden yararlanması için evde bakım hizmetinden erişilebilirliğe, ücretsiz seyahat hakkından istihdama kadar birçok alanda çalışma yapılıyor.

Engellilerin çalışma hayatına katılarak toplumla bütünleşmeleri için yapılan çalışmalar kapsamında, engellilerin memur statüsünde kamu kurumlarına yerleştirilmesi sağlanıyor. Bu çerçevede, çalışan engelli memur 55 bin 196'ya, kamuda ve özel sektörde işçi statüsünde çalışanları sayısı da 123 bin 261'e ulaştı.

Zihinsel ve ruhsal engelli bireylerin özel sektörde istihdamını desteklemek amacıyla "Korumalı İşyeri" modeli hayata geçirildi. Korumalı işyerlerinde çalışan her engelli için aylık 763 lira 69 kuruş ücret teşviki veriliyor.

Engellilerin ilgilerine, yeteneklerine ve becerilerine odaklanarak işe yerleştirilmesi, işbaşı eğitimi, uzun süreli iş hayatında kalmalarını sağlayan destekli istihdam modelinin yaygınlaştırılması için özel sektör ile iş birliği çalışmaları sürdürülüyor.

Umut Evlerinde ev ortamında bakım

Engellilerin en çok ailelerinin yanında mutlu ve huzurlu olacağından hareketle, 515 bin engelliye aylık 1384 lira 59 kuruş evde bakım yardımı yapılıyor.

Ailesinin yanında bakımı mümkün olmayan ve kurum bakımı ihtiyacı olan engelliler için geliştirilen en fazla 6 engellinin ev ortamında hizmet aldığı Umut Evi uygulaması yaygınlaştırılıyor. Bu çerçevede, 149 Umut Evinde 839 engelli ev ortamında bu hizmetten faydalanıyor.

Gündüzlü bakım hizmetleri çerçevesinde ailesinin yanında bakılan engelliler, Bakanlığa bağlı gündüzlü yaşam merkezlerinde hizmet alıyor. 2019 itibarıyla 52 ildeki 68 merkezden 609 engelli yararlanıyor. Sayıları 68'e ulaşan gündüzlü yaşam merkezleri, 2020'de ülke genelinde yaygınlaştırılacak.

Yatılı ve gündüzlü resmi bakım merkezleri sayısı 167'ye bu merkezlerden yararlanan engelli sayısı ise 7 bin 900'e ulaştı. Engelliler için özel bakım merkezi sayısı ise 255 oldu.

Bilgi ve iletişim teknolojileri alanlarında çalışmalar yapılıyor

Örgün eğitimdeki engelli öğrenci sayısı 398 bini bulurken, taşımalı eğitimden yararlanan engelli sayısı ise 106 bine ulaştı. Sayıları 2 bin 505'i bulan özel eğitim ve rehabilitasyon merkezinde 415 bin engelli hizmet alıyor.

Engellilerin erişilebilirliğinin artırılması için binalar, açık alanlar, toplu taşıma araç ve sistemleri ile bilgi ve iletişim teknolojileri alanlarında çalışmalar sürdürülüyor.

Engellilerin ücretsiz seyahat hakkı kapsamında 2015 yılında özel halk otobüslerine ve deniz ulaşım araçlarına gelir desteği uygulamasında bugüne kadar 746 milyon lira ödendi.

Engellilerin ihtiyaçlarına yönelik bağımsızlaşmalarını sağlayan tüm dijital dönüşüm teknolojilerinin kullanımına ilişkin kamu kurumları, akademi, özel sektör, sivil toplum kuruluşları ile ortak çalışmalar yürütülüyor.

Ulusal Erken Müdahale Eylem Planı hazırlanacak

Bakanlık gelecek yıl da engellilerin potansiyelini en üst seviyede kullanabilmesi ve toplumsal yaşama katılabilmesi amacıyla çalışmalarını sürdürecek.

Engellilerin erişilebilirliği kapsamında, Bakanlığın belirlediği "Erişilebilirlik Logosu", Erişilebilirlik Belgesi alan bina, açık alan ve toplu taşıma araçlarının görünür alanları ile basılı materyallerde kullanılacak. Erişilebilirliğin yaygınlaştırılması teşvik edilecek.

Engellilere yönelik Ulusal Erken Müdahale Eylem Planı hazırlanacak. Beceri temelli iş uyumu ile engellilerin istihdamı desteklenecek. Engelli ve yaşlıların el emeği ürünleri e-ticaret uygulaması ile sanal pazara sunulacak.

Bakım Hizmetleri Kalite Standartları yayınlanıp kalite değerlendirmeleri yapılarak, hizmet memnuniyeti artırılacak. Engelli ve yaşlılara yönelik sanat, müzik, tarım gibi sosyal rehabilitasyon uygulamaları yaygınlaştırılacak.

Kamu kurum ve kuruluşlarına rehber olacak Engelsiz Vizyon Belgesi ile Engelli Hakları Eylem Planı yayımlanacak.

Merve Yıldızalp Özmen