ANKARA (AA) - Hazine ve Maliye Bakanlığınca, ağustos ayı ile ocak-ağustos dönemine ilişkin bütçe uygulama sonuçları açıklandı.
Buna göre, ağustosta bütçe gelirleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 23,3 artarak 70,3 milyar lira, bütçe giderleri ise yüzde 31,5 yükselerek 76,1 milyar lira olarak gerçekleşti.
Bütçe gelirleri ocak-ağustos döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 18,9 artışla 485,7 milyar lira, bütçe giderleri yüzde 23,7 yükselişle 536,5 milyar lira oldu.
Böylece merkezi yönetim bütçesi ağustosta 5,8 milyar lira, ocak-ağustos döneminde de 50,8 milyar lira açık verdi.
Geçen ay yaklaşık 2,5 milyar lira faiz dışı fazla verildi. Faiz dışı fazla, geçen yılın aynı ayında yaklaşık 4,6 milyar lira düzeyindeydi.
2018 merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen toplam 762 milyar 753 milyon liralık ödenekten, geçen ay 76 milyar 94 milyon lira harcama yapıldı. Geçen yılın aynı ayında bu rakam 57 milyar 861 milyon lira olmuştu.
Geçen ay faiz hariç bütçe giderleri için öngörülen toplam 691 milyar 53 milyon lira ödeneğin yüzde 9,8'i kullanılarak 67 milyar 841 milyon lira harcandı. Ağustosta personel giderleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 27,3 artarak 16 milyar 626 milyon lira olarak gerçekleşti. Personel giderleri için bütçede öngörülen 183 milyar 127 milyon lira ödeneğin yüzde 9,1'i kullanıldı.
Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri ağustosta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 26,1 artarak 2 milyar 874 milyon lira oldu ve bütçede öngörülen 30 milyar 792 milyon lira ödeneğin yüzde 9,3'ü harcandı.
Mal ve hizmet alım giderleri için bütçede öngörülen 66 milyar 69 milyon liralık ödeneğin yüzde 6,7'si geçen ay kullanıldı. Söz konusu ayda mal ve hizmet alımı gideri yüzde 14,1 azalışla 4 milyar 427 milyon lira olarak gerçekleşti.
Cari transferler geçen ay, Ağustos 2017'ye göre yüzde 54 artarak 34 milyar 731 milyon lira oldu. Bütçede öngörülen 299 milyar 399 milyon lira ödeneğin yüzde 11,6'sı harcandı. Söz konusu ayda, sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için 22 milyar 401 milyon lira transfer yapıldı. Sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesi amacıyla yapılan transfer tutarı ise 1 milyar 324 milyon lira oldu.
Cari transferler içinde yer alan tarımsal destekleme ödemeleri 179 milyon lira, mahalli idare payları ise 6 milyar 292 milyon lira olarak gerçekleşti.
Ağustosta 6 milyar 920 milyon lira sermaye gideri, 1 milyar 42 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderleri ise 1 milyar 222 milyon lirayı buldu. Faiz giderleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 52,1 artarak 8 milyar 253 milyon lira olarak kayıtlara geçti.
Geçen yılın ağustos ayında 56 milyar 987 milyon lira olan bütçe geliri, bu yılın aynı ayında yüzde 23,3 artarak 70 milyar 293 milyon lira olarak gerçekleşti. Bu dönemde vergi gelirleri tahsilatı yüzde 18,6 artışla 60 milyar 934 milyon lira oldu.
Genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri ağustosta geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 81,1 artarak 7 milyar 767 milyon lira olarak hesaplandı. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri geçen ay 1 milyar 305 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 287 milyon lira olarak kaydedildi.
Vergi türleri itibarıyla gerçekleşmelere bakıldığında, ağustosta geçen yılın aynı ayına göre, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 42,8, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 35,9, kurumlar vergisi yüzde 33,9, gelir vergisi yüzde 23,7, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 20,1, harçlar yüzde 2,4 ve damga vergisi yüzde 1,5 artarken, özel tüketim vergisi yüzde 6,1 azaldı. Diğer vergiler tahsilatı ise yüzde 12,7 arttı.
Merkezi yönetim bütçesi, ocak-ağustos döneminde 50 milyar 763 milyon lira açık verdi. Aynı dönemde faiz dışı açık 559 milyon lira oldu.
Geçen yılın ocak-ağustos döneminde 433 milyar 836 milyon lira olan bütçe giderleri, bu yılın aynı döneminde yüzde 23,7 artarak 536 milyar 498 milyon lirayı buldu. Ocak-ağustos döneminde faiz hariç bütçe giderleri de yüzde 22,9 artışla 486 milyar 295 milyon lira olarak hesaplandı.
Diğer taraftan, söz konusu dönemde faiz giderleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 31,5 yükselerek 50 milyar 203 milyon liraya ulaştı.
Geçen yılın ocak-ağustos döneminde 408 milyar 652 milyon lira olan bütçe gelirleri, bu yılın aynı döneminde yüzde 18,9 artarak 485 milyar 736 milyon lira olarak gerçekleşti. Bu dönemde vergi gelirleri ise yüzde 19,4 artışla 410 milyar 115 milyon lira oldu.
Aynı dönemde genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri yüzde 15,5 artışla 58 milyar 19 milyon lira olarak hesaplandı. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri ocak-ağustos döneminde 13 milyar 737 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri ise 3 milyar 865 milyon lira olarak kayıtlara geçti.
Vergi türleri itibarıyla ocak-ağustos dönemi gerçekleşmelerine bakıldığında, kurumlar vergisi yüzde 30,2, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 29,6, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 27,7, gelir vergisi yüzde 24,8, harçlar yüzde 14,8, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 14,7, damga vergisi yüzde 11,4, özel tüketim vergisi yüzde 7 ve diğer vergiler tahsilatı yüzde 18,1 arttı.
Personel giderleri, ocak-ağustos döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 22,1 artarak 132 milyar 825 milyon lira oldu. Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 23,5 artışla 22 milyar 121 milyon lira olarak gerçekleşti. Mal ve hizmet alım giderleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 13,3 yükselerek 41 milyar 357 milyon lirayı buldu.
Bu dönemde cari transferler geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 18,8 yükselişle 218 milyar 520 milyon lira olarak belirlendi. Sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için 105 milyar 491 milyon liralık transfer yapıldı. Bu rakam, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10,7'lik artışı ifade ediyor.
Aynı dönemde sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesi amacıyla yapılan transfer tutarı ise 13 milyar 487 milyon lira oldu.
Ocak-ağustos döneminde cari transferler içinde yer alan tarımsal destekleme ödemeleri 10 milyar 764 milyon lira, mahalli idare payları 45 milyar 806 milyon lira olarak belirlendi.
Söz konusu dönemde 47 milyar 521 milyon lira sermaye gideri, 9 milyar 689 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderlerinin 14 milyar 263 milyon lira olarak gerçekleştiği ocak-ağustos döneminde faiz giderleri ise yüzde 31,5 artarak 50 milyar 203 milyon liraya ulaştı.
Muhabir: Deniz Çiçek Palabıyık-Seval Ocak Adıyaman-Mehtap Yılmaz
