Dünya genelinde binlerce insanı etkileyen, ölümlere ve sayısı her geçen dakika katlanan yoğun bakım vakalarına yol açan COVID-19 koronavirüs salgınına karşı bilim dünyası ve akademisyenler peş peşe uyarılar yapıyor. Ölümcül virüsün genetik özellikleri nedeniyle Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi ilan edildiğini hatırlatan uzmanlar, salgına karşı alınacak tedbirler konusunda herkesi dikkatli olmaya çağırıyor.
Koronavirüs salgınına karşı devlet otoritelerinin tedbirlerine ek ve tamamlayıcı unsur olarak tüketicilerin de bireysel önlemler alması ve günlük hayatta hijyen odaklı yaşam trendini benimsemesi gerektiğini belirten Prof. Dr. Mustafa Öksüz; “Bilimsel araştırmalar özellikle market alışverişlerinde kullanılan bez torba ve filelerin, virüsleri evden markete ya da marketten eve taşıma riskini ortaya çıkardığını gösteriyor. Bu nedenle koronavirüs tehdidinin arttığı şu günlerde tüketiciler, insan sağlığını tehdit eden bez torba veya file yerine tek kullanımlık plastik alışveriş poşeti tercih etmeli” uyarısında bulundu.
Koronavirüs COVID-19 salgınındaki artışla birlikte dünyanın pek çok ülkesinde tüketiciyi salgından korumaya dönük tedbirlerin alındığını anımsatan Prof. Dr. Öksüz, sözlerine şöyle devam etti: “Örneğin İngiltere’de müşterilerin getirdiği çok kullanımlık kupaları kabul etmeyen Starbucks, müşterilerini hijyen sebebiyle tek kullanımlık bardaklara yöneltti. Öte yandan marketlerde kullanılan bez torba ve fileler de virüs ve bakterileri evden markete, marketten eve taşıma riski nedeniyle tehlike arz ediyor. Keza çok kullanımlık bez torba ve filelerle ilgili yapılan araştırmalar ürkütücü sonuçlar veriyor. Virüs yayma riskleri Journal of Environmental Health Dergisi’nde 2018 yılında yayımlanan araştırmada açıkça ortaya konulmuştu. Loma Linda Üniversitesi Halk Sağlığı Fakültesi’nden Ryan Sinclair öncülüğündeki araştırma ekibi çok kullanımlık bez torba ve filelere zararsız bir virüs eşdeğeri püskürttükten sonra bu torbaları görevli alışverişçilerle Kaliforniya’da üç markete gönderdi. Kişiler alışverişlerini yapıp ücretini ödedikten sonra analiz yapan araştırmacılar, müşterilerin ve kasa görevlilerinin ellerinde ayrıca müşterilerin dokunduğu ambalajlı gıda, ambalajsız sebze, alışveriş arabası, kasa, ödeme için kullanılan ekran gibi yerlerde ciddi virüs bulaşması riski tespit etti. Araştırmacılar, bu sonuçlara göre satıcıların “mağaza içinde el hijyeni” ve “yüzey dezenfeksiyonu” uygulamalarına dikkat etmeleri, alışverişe giden kişilerin ise eğer bez torba kullanıyorlarsa sıklıkla yıkamaları gerektiğini belirtti.”
Bez torba ve fileler sağlığı tehdit ediyor
Amerika’daki araştırmaların da aynı şekilde çok kullanımlı bez torba ve fileler hakkında sağlıksız sonuçlar verdiğini söyleyen Prof. Dr. Öksüz sözlerini şöyle tamamladı: “Arizona ve Kaliforniya’daki süpermarketlerde daha önce yapılan çalışmada çok kullanımlık bez torbaların neredeyse tümünde çok miktarda bakteri bulunurken, tek kullanımlık plastik poşetlerde hiçbir mikroba rastlanmamıştı. İçine et suyu dökülmüş bir bez torba arabanın bagajında iki saat bekletildiğinde bakteri sayısı on kat arttı. Araştırmacılar ayrıca müşterilerin büyük çoğunluğunun bez torbaları yıkama tavsiyesine hiç uymadığını da ortaya koydu. Araştırmacılardan Arizona Üniversitesi’nden Charles Gerba, bulguların özellikle bez torbaların yarısında rastlanan fekal koliform bakterinin, ‘halk sağlığına ciddi bir tehdit’ olduğunu söylüyor. Bu bakteriler ve diğer patojenler, torbadaki çiğ etten ve diğer kaynaklardan bulaşabilir. Oregon’da bir kız futbol takımında görülen viral gastroenterit salgınının kaynağı otel tuvaletinde yere bırakılmış tekrar kullanılabilen bir bez alışveriş torbası olarak belirlendi. 2012’de yapılan bir diğer araştırmada San Francisco’nun plastik alışveriş poşeti ücretlendirmesinin etkilerini saptamak için şehirdeki acil başvuruları bu yasağın olmadığı komşu şehirlerdekiyle karşılaştırıldı. Araştırmacılar; Pensilvanya Üniversitesi’nden Jonathan Klick ve George Mason Üniversitesi’nden Joshua Wright, San Francisco’da bakteri kaynaklı hastalıklar ve ölümlerde diğer şehirlere oranla yüzde 25 artış tespit etti. Şehrin Halk Sağlığı Dairesi sonuçlara ve yönteme itiraz ederken ‘tekrar kullanılabilen torbaların düzenli temizlenmedikleri takdirde mide-bağırsak enfeksiyonlarına sebep olabileceği fikri makuldür’ tespitinde bulundu.”