Koronavirüs (COVID-19) salgınının tedarik sanayisine olan etkilerini belirlemek için
çalışmalar yürüten Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği (TAYSAD), bu
kapsamdaki Koronavirüs Etki Araştırmaları’nın üçüncüsünü düzenledi. Ankette; 4
Mayıs haftasından itibaren sektörde sosyal mesafeli normal çalışma düzenine geçişin
artacağı ortaya çıktı. İkinci ankette dile getirilen pandeminin olumsuz sonuçlarının 2-3
ay daha devam edeceğine yönelik görüş; bu çalışmaya da yansıdı. Katılımcıların
çoğunluğu pandeminin etkilerinin Temmuz’dan önce bitmeyeceğini düşünürken,
yüzde 76’sının da pandemi nedeniyle bu yıl yüzde 20’den fazla ciro kaybı beklediği
belirlendi.
Ankete göre, sektör temsilcilerinin %65’i önümüzdeki dönemde nakit sıkışıklığı
yaşanacağını belirtirken, bu sorunun 3 ay ya da daha uzun süre devam edeceği
öngörülüyor. Sanayiciler sorunların çözümü için hükümetten; mücbir sebep tanımının
otomotiv tedarik sanayinin tamamını kapsayacak şekilde genişletilmesini, kamu ve
özel bankalardan kullanılan kredilerin Nisan, Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarına
denk gelen ödemelerinin faizsiz en az altı ay ötelenmesini, KGF Desteği ve Türk
Eximbank kredilerindeki ek sınırlayıcı şartların kaldırılmasını ve “Kısa Çalışma
Ödeneği” şartlarında asgari ücret brüt tutarının 3 katı olarak uygulanmasını talep
etti.
Dünya genelinde birçok sektörü durma noktasına getiren Koronavirüs (COVID-19)
salgınının, 200 binin üzerinde istihdam yaratan otomotiv sektörünün tedarik zincirine
yönelik etkileri devam ediyor. 460’a yakın üyesi ile Türkiye otomotiv tedarik sanayinin tek
temsilcisi konumunda olan Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği (TAYSAD) de
pandeminin sektör üzerindeki etkilerini ortaya koyarak, çözüm önerileri geliştirmek
amacıyla düzenlendiği Koronavirüs Etki Araştırmaları’nın üçüncüsünü gerçekleştirdi. İlkini
25 Mart’ta düzenlediği anket çalışmasına 30 Mart’ta ikincisi ile devam eden TAYSAD,
üçüncü anket çalışmasını ise 29 Nisan’da tamamlayarak, 30 günlük zaman zarfında sektörde
yaşanan değişiklikleri aktardı. Anket; 4 Mayıs itibarıyla normal çalışma düzenine geçişin
artacağını ortaya koydu.
Nisan başında yapılan ikinci ankette, pandeminin etkilerinin Haziran ve öncesinde
biteceğine yönelik görüş yüzde 73’lük bir kesimi kapsarken; daha iyimser olan bu kesimin
üçüncü ankette yüzde 40’a gerilediği görüldü. Katılımcıların yüzde 76’sı pandemi nedeniyle
bu yıl yüzde 20’den fazla ciro kaybı öngörmekte iken, kaybın yüzde 40’ı aşacağını
düşünenler ise yüzde 10’luk bir grubu oluşturdu. Ankete göre, üyelerin yüzde 65’i
önümüzdeki dönemde nakit sıkışıklığı yaşayacağını düşünürken, bu sorunun üç ay ya da
daha uzun süreceğini öngörenlerin oranı yüzde 70’i buldu.
Kısa Çalışma Ödeneği’ne başvuranların oranı yüzde 83’e çıktı!
İlk ankette tedarik sanayicilerinin yüzde 63’ü, ikinci ankette ise yüzde 75’i Kısa Çalışma
Ödeneği (KÇÖ) başvurusunda bulunurken, bu oran yapılan son ankette yüzde 83’e yükseldi.
Başvurulardaki bu artış, KÇÖ teşvik süresinin 3 ay ile sınırlı kalmaması gerekliliğini de
ortaya koydu. Ödeneğe başvuranların yüzde 49’u olumlu sonuç alırken, yüzde 51’inin
başvurusu henüz sonuçlanmadı.
Üretim temposu artıyor!
Ankette, TAYSAD üyelerinin yüzde 70’den büyük bir oranda kısmi çalışmaya devam ettiği,
4-8 Mayıs haftası itibariyle sosyal mesafeli normal çalışma düzenine geçen işletme sayısının
yüzde 23’lere ulaştığı ve üretimde komple duruş yaşayanların ise yüzde 4 seviyesine
gerilediği görüldü. Ankette ayrıca, 11-17 Mayıs haftasında, üretimde komple duruşun yüzde
3’e, kısmi çalışma sistemine geçişin ise yüzde 66’ya gerilediği belirlendi.
Üretim hacmi yükseliyor!
Anket ile kısmi çalışma sistemindeki firmaların üretim hacimlerinde de yükseliş yaşanacağı
ortaya çıktı. Bu kapsamda 6-12 Nisan’da yüzde 39 olan haftalık üretim temposunun, 4
Mayıs’tan itibaren kademeli olarak artacağı ve Mayıs ayının sonunda yüzde 60’lara
yükseleceği aktarıldı. Ayrıca katılımcıların yüzde 60’ı pandemi etkilerinin Temmuz ayından
önce sona ermeyeceğini düşünürken, etkilerin ortadan kalkmasının Ağustos ayı sonrasına
kalacağını düşünenlerin oranı yüzde 26 oldu.
Kredi yapılandırmada ve tahsilatlarda sorun yaşanıyor!
Katılımcıların yüzde 22’si bankaların kredi yapılandırmalarında, yüzde 34’ü de araç
üreticilerinden ve küresel otomotiv tedarikçilerinden alacaklarının tahsilatında sorun
yaşadığını açıkladı. Anket, sorunların çözümü için katılımcıların yüzde 60’ının müşterileri
olan araç üreticilerinden bazı taleplerde bulunduğunu da gösterdi. Katılımcılar; 2020 indirim
taleplerinden vazgeçilmesini, ürün bedelleri ile kalıp bedellerinin erken ödenmesini istedi.
Ankette sektörün destek beklentilerine de yer verildi. Sanayiciler sorunların çözümü için;
bankalardan kullanılan kredilerin Nisan, Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarına denk gelen
ödemelerinin, faizsiz en az altı ay ötelenmesini, KGF Desteği ve Türk Eximbank
kredilerindeki ek sınırlayıcı şartların kaldırılmasını, tedarik sanayinin mevcut NACE kod
uygulaması kapsamının genişletilmesini istedi. Ayrıca Kısa Çalışma Ödeneği teşvik
süresinin 3 ay ile sınırlı kalmaması ve bu teşvikten üretim çalışanları gibi ofis çalışanlarının
da yararlanabilmesi için brüt asgari ücret bedelinin net 1,5 yerine 3 katına çıkarılması da
beklentiler arasında yer aldı.