Cumhuriyet Halk Partisi Bursa Milletvekili ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlık Divanı Üyesi Avukat Nurhayat Altaca Kayışoğlu’nun demiryollarının özelleştirilmesine dönük bir çalışma olup olmadığına dair soru önergesine Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’ndan verilen yanıt, demiryollarının da diğer alanlarda olduğu gibi özel sektöre açılacağını ortaya koydu.
Sayıştay raporlarında da yer aldığı üzere Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları’nın (TCDD) sürekli zarar ettiğini ve özelleştirme yoluyla bu zararın vatandaşa ödettirilmeye çalışıldığını belirten CHP Bursa Milletvekili Nurhayat Altaca Kayışoğlu, konuyu TBMM gündemine taşımış ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın yanıtlaması istemiyle hazırladığı önergesinde şu soruları sormuştu:
- Demiryolu Düzenleme Genel Müdürlüğü’nce, “Demiryolu yolcu taşımacılığında kamu hizmeti yükümlülerinin seçimi ile kamu hizmeti sözleşmelerinin düzenlenmesi, uygulanması ve denetim usul ve esasları hakkında yönetmelik taslağı” hangi ihtiyaç doğrultusunda hazırlanmıştır?
- 2 Özel sektör tren işletmecisinin yük taşımacılığı alanında yetkilendirilmesinin dışında yolcu taşımacılığında da özel sektör yetkilendirme işlemlerinin sürmesi, yük ve yolcu taşımacılığının özelleştirileceği anlamına gelmemekte midir?
- Cumhuriyetle özdeşleşmiş ve uğruna 10. Yıl Marşı bestelenmiş TCDD’nin yük ve yolcu taşımacılığı faaliyetlerini özel sektöre devretmeye yönelik hazırlıklarının nedeni ve gerekçesi nelerdir?
- TCDD, yük ve yolcu taşımacılığı faaliyetlerini özelleştirme sürecinde “Ecorys Researchan Consulting Ltd.” şirketinden danışmanlık hizmeti almış mıdır? Alınan hizmet karşılığında bu şirkete ne kadar ödeme yapılmıştır? TCDD ile söz konusu şirket arasındaki hizmet devam etmekte midir?
- Yolcu taşımacılığının özelleştirilmesine yönelik süreç hangi aşamadadır? İlk etapta hangi hat veya hatlar özelleştirilecektir? Yolcu taşımacılığının özel sektöre devriyle ilgili öngörülen tarih nedir?
- Hazırlanan taslağa göre; “Altyapıların kamu bütçesinden karşılanmasına karşın, işletmeciliğin sektörün isteklerine göre belirlenmesi, sözleşmenin şirketlerin kar oranını gözetmesi, şirketlere yüzde 30 avans verilecek olması ve ölümlü kazalara ilişkin sigortanın kim tarafından ödenecek olmasının muallakta bırakılması”, kamu yararı ve kamu hizmeti ilkeleriyle ne derecede bağdaşmaktadır?
- Yolcu taşımacılığının özel sektöre devredilmesi, TCDD çalışanlarını ve yolcuları nasıl etkileyecektir?”
CHP’li vekilin önergesinde yer alan sorulara karşılık Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından verilen yanıtta ise şu ifadelere yer verildi:
20/08/2016 tarihli ve 29807 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Demiryolu Yolcu Taşımacılığında Kamu Hizmeti Yükümlülüğü Yönetmeliği” işletilmesi ticari olmayan yolcu trenlerinin Bakanlığımız bütçe kaynaklarından desteklenerek işletilebilmesi amacıyla hazırlanarak yayımlanmış bir yönetmeliktir.
Hazırlanan taslak yönetmelikte; Sözleşmede öngörülmesi, kamu hizmeti yükümlüsünün yazılı isteği üzerine, verilecek avansla aynı miktarda ve kesin teminat mektubu alınması, hizmet sunumuna başlandıktan 90 gün geçmesi şartıyla, sözleşme bedelinin % 30’unu geçmemek üzere avans verilebileceği, avans verilmesi halinde, avans teminat mektubu tutarı verilen avans tutarından az olamayacağı, sermayesinin tamamı kamu tüzel kişiliğine sahip istekli kamu kurum ve kuruluşlarına avans ödemesi yapılamayacağı, hükümleri derç edilmiştir.
Öte yandan, demiryolu tren işletmecisi olmaya istekli kamu ya da tüzel kişiler yetki belgesi sahibi olabilmesi için gerekli sigorta işlemlerini yerine getirmekle yükümlüdür. Aksi durumda ne yük ne de yolcu tren işletmecisi olma imkânı bulunmamaktadır. Yolcu taşımacılığının özel sektöre devri söz konusu olmayıp, kamu ile birlikte özel sektörün de aynı havacılık sektöründe olduğu gibi demiryolu sektöründe de rekabetçi, adil, şeffaf bir ortamda vatandaşa hizmet verilmesini sağlamaktadır.
6461 sayılı “Türkiye Demiryolu Ulaştırmasının Serbestleştirilmesi Hakkında Kanun’un, Amaç ve Kapsam başlıklı 1. Maddesinin e) bendi ve 6. Maddesinin c) bentleri gereğince, gerekli şartları sağlamış kamu ya da özel tüzel kişiler yük ve yolcu treni işletmecisi yetki belgesi alarak ulusal demiryolu ağı üzerinde ticari riskler göz önünde bulundurularak, yük ve yolcu treni işletmeciliği yapabileceklerdir.”
Bakanlığın verdiği yanıtı değerlendiren CHP Bursa Milletvekili Nurhayat Altaca Kayışoğlu, avans ödemesinin sadece özel sektörle sınırlı olmasına dikkat çekti ve sermayesinin tamamı kamu tüzel kişiliğine sahip kamu kurum ve kuruluşlarına avans verilmemesinin istenilen rekabet ortamının oluşmasını olumsuz etkileyeceğini belirtti.
Bu durumdan en çok yolcuların etkileneceğine vurgu yapan Altaca Kayışoğlu, özel sektöre devredilmesi düşünülen hatların bakım ve onarımı konusunda TCDD çalışanlarının bu durumdan olumsuz etkileneceğine dikkat çekerken, sürecin takipçisi olacağını ifade etti.