ANKARA (AA) - Sağlık Bilimleri Üniversitesi Öğretim Üyesi Nöroloji Uzmanı Doç. Dr. Banu Özen Barut, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 10 günlük Kurban Bayramı tatilinin 17 Ağustos mesai bitiminin ardından başlayacağını, tatil programı yapanların da bu tarihten itibaren yola çıkma planları yaptığını hatırlattı.
Karayoluyla seyahat edeceklere dikkatli olmaları uyarısında bulunan Barut, trafik kazalarının bayram gibi uzun süreli tatillerde daha sık yaşandığını söyledi.
Doç. Dr. Barut, bu dönemlerde trafik kazalarının çoğunlukla sürücü hatalarından kaynaklandığını belirterek, uykusuzluk ve yorgunluğun kaza yapma olasılığını artırdığına dikkati çekti.
Kaza raporlarından elde edilen verilere göre, üç grup sürücünün trafikte kaza yapma konusunda riskli kategoride yer aldığını ifade eden Barut, yaşları 16-29 arasında değişen erkekler, vardiyalı çalışanlar ya da düzensiz çalışma saatleri olanlar ile tedavi edilmemiş uyku apnesi sendromu ve ani uyku ataklarıyla kendini gösteren kronik uyku bozukluğu olan narkolepsisi bulunanların bu grupta yer aldığına değindi.
Bu sürücülerin yaklaşık yüzde 25'inin hayatında bir kez direksiyon başında uyukladığının belirlendiğini vurgulayan Barut, "Binin üzerinde sürücüde yapılan bir araştırmada, trafikte kaza riskinin seyahat esnasında kahve içen, radyoda müzik dinleyen ve mola istasyonlarında duran sürücülerde daha düşük olduğu, tersine son 48 saatte 9 saatten az uyuyanların kaza riskinin yüksek olduğu ve alınan mesafenin uzaması ile kaza riskinin arttığı belirlenmiştir." şeklinde konuştu.
Barut, "tıkayıcı uyku apnesi sendromu" olanlarda gündüz artan uyku hali nedeniyle kaza yapma riskinin normal kişilere oranla daha fazla olduğuna da işaret ederek, şunları kaydetti:
"Epidemiyolojik çalışmalar, toplumun yüzde 5'inde gündüz aşırı uyku hali yakınması bulunduğunu ve bu uykululuk halinin hem endüstriyel hem de trafik kazalarında rol oynadığını göstermektedir. Gündüz artmış aşırı uykululuğu bulunan kişilerin, normal bireylere göre kaza yapma olasılığı 10 kat artmaktadır. Bir başka çalışmada ise tıkayıcı uyku apnesi olmadan basit horlaması olanların yüzde 23'ünün hayatlarında en az bir kez direksiyon başında uyuduğu ve bu olgularda kaza yapma riskinin yüzde 4,5 olduğunu bildirmişlerdir. Bu noktada tıkayıcı uyku apnesi ya da basit horlaması olan kişilerin mutlaka bir uyku merkezinde değerlendirilerek tedavilerinin düzenlenmiş olması oluşabilecek kazaların önüne geçmede koruyucu olacaktır."
Kısa süreli şekerleme önerisiBarut, uzun süreli araba kullanacak sürücülerin asla uykusuz yola çıkmamaları gerektiğini vurgulayarak, "Yanlarında sürücüye arkadaşlık edecek birileri olsun, yalnız araba kullanılmasın. Yapılan çalışmalara göre, uyuklama nedeniyle meydana gelen kazaların yüzde 82'si yalnızken meydana gelmektedir." değerlendirmesinde bulundu.
Yolculuk esnasında kafein alımının da düzenlenmesi gerektiğini ifade eden Barut, "Kafein sadece kahvede değil çay ve bazı gazlı içeceklerde de bulunur. Yeterli etkinin ortaya çıkabilmesi için iki fincan kahve içmek gerekmektedir ve etkisi yaklaşık bir saat kadar sürmektedir. Unutulmamalıdır ki kafein ekstra enerji sağlasa da uykunun yerini alamamaktadır. Bu yüzden kafein tüketimi sonrası hala kendinizi uykulu hissediyorsanız, uygun mola yerinde bir miktar uyumanız gerekmektedir. 15 -20 dakikalık şekerleme bile araba kullanımı sırasındaki performansına olumlu etkisi olacaktır." diye konuştu.
Barut, gece 24.00 ile sabah 06.00 saatleri arasında yapılan yolculukların da kaza açısından riskli olduğunu sözlerine ekledi.
Muhabir: Duygu Yener