Eskiden ileri yaş problemi olan işitme kaybı, günümüzde kulaklıkların bilinçsizce kullanılması nedeniyle gençlerde de giderek daha fazla görülür oldu. 2015 yılında, Dünya Sağlık Örgütü yaptığı bir araştırma sonucunda; akıllı telefonlar gibi kişisel ses cihazlarının kullanılması da dahil olmak üzere, güvenli olmayan dinleme uygulamaları nedeniyle dünya çapında 1.1 milyar gencin işitme kaybı riski taşıyabileceğini bildirdi. Acıbadem Altunizade Hastanesi Odyoloji Uzmanı Emel Uğur “Kulaklık kullanmak işitmeyi bozar” şeklinde kesin bir ifade kullanmanın hatalı bir yaklaşım olduğuna dikkat çekerek, “Öte yandan hatalı kulaklık kullanımının işitmeye ciddi olumsuz etkileri olduğu da bir gerçek. Dikkatli ve kontrollü olarak kullanılmayan kulaklıklar kalıcı işitme kaybına yol açabiliyor. Bu nedenle kulaklıktan yayılan sesin seviyesine ve kullanım süresine dikkat etmek çok önemli. Kulaklık kullanırken volüm maksimum 60 desibel şiddetinde olmalı ve gün içerisinde kesintisiz olarak 60 dakikadan uzun süre müzik dinlenilmemeli” uyarısında bulunuyor.
Bu ses seviyesini sakın aşmayın!
Kulaklıkla müzik dinlerken ses seviyesini sıklıkla tehlikeli seviyelere kadar yükseltebiliyoruz. Örneğin motosiklet 100 desibelde çalışıyor ve bir testere de yaklaşık aynı şiddette ses üretiyor. Bu seslere ne kadar tahammül edebileceğinizi ve bu seslerin kulağınıza zarar verip vermeyeceğini düşünün. Buna karşılık yüzde 70 ses seviyesinde çalışan bir müzik çalar, 85 desibel kadar yüksek ses çıkarıyor. “İşitme sağlığını asıl tehdit eden kulaklık takmak değildir. Dinlenilen ses seviyesi ve kulaklık kullanım süresi işitme sağlığınızı tehdit eder” diyen Odyoloji Uzmanı Emel Uğur sözlerine şöyle devam ediyor: “Kulaklıkla müzik dinlerken ses seviyesi eğer 94, 95 desibel seviyesinde ise ve sürekli müzik dinliyorsanız veya oyun oynuyorsanız, bu kesinlikle işitmenize zarar veriyorsunuz anlamına geliyor. İnsan kulağının 85 desibel ses seviyesine 8 saat kadar dayanabildiği biliyoruz. 85 desibel bir ses seviyesi için restoranlarda gürültü seviyesi örnek gösterilebilir. Ses seviyesi her 3 desibel arttığında kulağımızın bu ses seviyesine dayanabilme süresi yarı yarıya düşüyor. Bu nedenle 85 desibelin üzerindeki ses seviyeleri insan kulağı için tehlikeli olarak tanımlanıyor”
“Çınlıyor ama geçiyor” demeyin!
Gürültüye bağlı işitme kaybı genellikle küçük adımlarla ve sinsice ilerliyor. Odyoloji Uzmanı Emel Uğur işitme kaybının öncelikle “çınlama” ile kendini gösterdiğini belirtiyor. “İşitmede oluşan azalmayı bireyler çoğu zaman fark edemeyebiliyor. Bu nedenle kulakta çınlama hissettiklerinde olabildiğince erken dönemde hastaneye başvurmalılar” uyarısında bulunan Odyoloji Uzmanı Emel Uğur bunun nedenini şöyle anlatıyor: “Tedavinin başarısındaki en kritik unsurlardan biri, erken tanı. Ancak çınlama başlangıçta genellikle kendi kendine geçtiği için hastalar da ‘çınlıyor ama geçiyor’ diyerek bu belirtiyi hafife alabiliyorlar. Ama aslında her defasında hasar alan iç kulak bir süre sonra kendini onaramıyor ve bunun sonucunda işitme kaybı kalıcı hale geliyor”
İşitme kaybından 5 adımda korunun
Odyoloji Uzmanı Emel Uğur kulaklık kullanırken almanız gereken önlemleri şöyle sıralıyor:
Kulaklarınızı gürültüden koruyun: Gürültülü ortamlarda mutlaka kulak koruyucu tıkaçlar kullanın.
Sesi kısın: Kulaklıklar ile müzik dinlemeyi seviyorsanız ama kulaklarınızı da korumak istiyorsanız; 60/60 kuralını uygulayın. Kulaklığınızın sesini yüzde 60’dan daha fazla açmayın ve 60 dakikayı aşmayın.
Kulaklarınızı dinlendirin: Tıpkı diğer kaslar gibi kulaklarımız da yoruluyor ve dinlenmeye ihtiyaç duyuyorlar. Bu nedenle, kulaklarınızı korumak için dinleme molaları vermeniz de çok önemli. Eğer gürültülü bir yerdeyseniz her 60 dakikanın sonunda dışarı çıkarak 5 dakika kulağınızı dinlendirin. Çoğu bilimsel araştırma; bir gece dışarıda eğlenmeniz sonrasında 16 saat mutlak sessizlikte kalmanızı öneriyor. Bu dinlenme iznini kulaklarınıza vermezseniz işitmenizde kalıcı hasarlar oluşabiliyor. Dikkat etmeniz gereken bir başka önemli nokta da, kulaklıklarınızla müzik dinleyerek asla uykuya dalmamak olmalı.
Kulaklıklarınızı dikkatli seçin: Ses izolasyonu iyi olan kulaklıkları seçin. Böylece arka plan gürültüsünü azaltarak müziği güvenli bir seviyede çalabilir ve yine de nispeten yüksek ve net duyabilirsiniz. Kulaklıkların çoğunun üretim detaylarında ses ayarları ve ses izolasyon kalitesi hakkında açıklamalar yer alıyor. Bu açıklamaları dikkatli okumayı ihmal etmeyin.
Düzenli olarak işitme sağlığınızı kontrol ettirin: İşitme gözle görülmez, elle tutulmaz. Bu nedenle işitme kayıpları kolayca fark edilmez. Hiçbir yakınmanız olmasa da yıllık odyolojik takip özellikle 30 yaşından sonra öneriliyor.