Hâlâ revaçta
Yakın dönemde yaşanan terör ve suç olaylarında faillerin günlük kiralık evlerde konaklaması bu evlerin denetimi ve hukuki durumuyla ilgili tartışmaları da beraberinde getirdi. Son olarak 28 Haziran’da Atatürk Havalimanı’nda 45 kişinin hayatını kaybettiği saldırıyı gerçekleştiren teröristler de bir emlakçı aracılığıyla Fatih’teki Horhor semtinde bir binanın 1. katını kiralamışlardı. Kimliğini gizlemek isteyenlerin tarcih ettiği bu tip evler oluşan ‘güvenlik endişesi’ne rağmen hâlâ revaçta. Türkiye’de gayrimenkul, vasıta ve alışveriş ürünleri gibi birçok kategoride ilanların bulunduğu sadece bir internet sitesinde bile 14 binin üzerinde günlük kiralık ev ilanı bulunurken bunların yaklaşık 5 bin 600’ü İstanbul’da.
‘Mesken’ olarak geçiyor
Günlük kiralık evlerle ilgili en büyük sorun ise kimlerin kaldığının tespit edilememesi. İmar planlarında konut bölgelerinde yer alan evler, tapu kayıtlarında da ‘mesken’ olarak geçiyor. Hal böyle olunca da, konut dokunulmazlığı gerekçesiyle belediyeler ve emniyet birimleri bu evlere işlem yapmakta ciddi sorunlar yaşıyor. Atatürk Havalimanı saldırısı ardından Fatih Belediye Başkanı Mustafa Demir, ilçede bu tip evlerin denetimsiz biçimde kiralanmasıyla ilgili 2015’te adım attıklarını açıklamış, günlük daire kiralayan 35 emlakçının tespit edildiğini ve 25’inin kapatıldığını söylemişti. Ancak ilçede, kapatılmalara rağmen hâlâ yüzlerce günlük kiralık ev ilanı göze çarpıyor.
‘Turist evi’ önerisi
Günlük kiralık evlerle ilgili Türkiye’de yasal boşluk var. Fransa, Almanya, Fransa, İspanya, Hollanda, ABD gibi ülkelerde bu tip evler ‘turistik’ statüde. Dünyada 5 milyonu aşan taleple yükselen trend haline gelen günlük evlerle ilgili Ev Turizmi Derneği (ETD) çalışma yürütüyor. Günlük evlere hukuki zemin kazandıran bir yönetmelik taslağı hazırlayan ETD, geçtiğimiz aylarda bu taslağı Kültür ve Turizm Bakanlığı’na sunmuştu. Taslakta, ev turizmi olarak işletilen konaklama tesislerine ‘turist evi’ denilmesi önerilerek “Turist evleri, mesken olarak kullanılmaya elverişli bağımsız bina, apartman dairesi, müstakil ev, köy evi ya da villa tipinde inşa edilen ve nitelikli elemanlarla tefrişi yapılan, müşterinin kendi yeme ve içme ihtiyacını karşılayabilmesi için gerekli teçhizat ile donatılan, veya bağımsız binalarda kahvaltı salonu olan, imar planlarında konut veya ticaret kullanımına ayrılmış yerlerde imar planı ve mevzuata uygun olarak inşaatı tamamlanmış tesislerdir” hukuki tanımı yapılması gerektiği üzerinde durulmuştu.
Son dönemde yaşananlar...
- Ankara’da meydana gelen terörist saldırıda adı geçen üç kişi kayıt dışı günlük kiralık evlerde konakladı.
- 2015’te iki kişi, Beşiktaş’taki bir rezidanstan günlük daire kiraladı ve uyuşturucu kullandı. Şahıslardan biri hayatını kaybetti.
- Esenyurt’ta bir genç kadın günlük kiralanan bir evde uyuşturucu partisinde can verdi.
- 2016’da genç bir kadın, erkek arkadaşıyla gittiği günlük kiralanan dairede, cinsel saldırıya uğradı ve 10’ncu kattan atlayarak intihar etti.
- Üç kişiyi öldürdüğü iddiasıyla aranan Atalay Filiz, firari olduğu dönemde günlük kiralık bir evde gizlendi.
- Yakın geçmişte İstanbul’da öldürülen ABD’li Sarai Sierra’nın da bu tür bir yerde konaklamış olmasından dolayı emniyet güçleri olayın izini sürmekte güçlük çekmişti.
50 liradan 200 dolar’a
Fatih’te ağırlıklı olarak Çapa, Fındıkzade, Aksaray ve İskenderpaşa Mahalleleri’nde yoğunlaşan ev ilanlarının fiyatları 50 TL ile 199 Dolar arasında değişiyor. Eşyaların durumu ve evin büyüklüğüne göre değişen fiyat aralığındaki 400’e yakın ilanın bulunduğu evlerde kalmak için kimlik ibrazı ya da resmi hiçbir belgeye de gerek yok. Öyle ki, konuk olarak aradığımız bazı ilan sahipleri, evlerini saatlik olarak bile kiralayabileceğini söylüyor. Evinin merkezi bir konumda olduğunu söyleyen A.H. isimli bir ilan sahibi, evde konaklamak için herhangi bir yasal prosedür olmadığını belirterek, “İsterseniz saatlik ya da bir gece konaklayabilirsiniz. Fiyatlar tercihinize göre değişir. Saat 11.00 ile 18.00 arası fiyat 100 TL. 19.00 ile Sabah 10.00 arası 130. Tüm gün 150 TL” diyor.
‘Kimliğe gerek yok’
Aynı bölgede bulunan bir evi günlük olarak kiraya veren bir başka ilan sahibi de fiyatlarla ilgili bilgi verdikten sonra, “Son dönemde günlük ev tartışmaları var. Güvenlik endişeniz olmasın. Bazı ilan sahiplerinin evleri başka insanların da yaşadığı apartmanlarda. Öyle olunca diğer apartman sakinleri tepki gösteriyor. Bizde öyle bir şey yok. Apartman komple günlük kiralık daire ve bize ait. Güvenlik bile var. Herhangi bir kimlik paylaşımı yapmak zorunda değilsiniz. Size ev rahatlığı sunuyoruz” diyor.
‘Adınızı bile söylemeyin’
Evi kiralayacak konuk gibi aradığımız bir diğer ev sahibi ise “Sadece hangi tarihte ve kaç kişi kalacağınızı söylemeniz yeterli. Adınızı bile söylemeyin isterseniz. Ödemeyi kredi kartıyla ya da nakit olarak yapabilirsiniz. Güvenlik anlamında herhangi bir prosedür yok” diyerek günlük ev kiralamanın ne kadar kolay olduğunu anlatıyor. Aynı ev sahibi, otellerde kalmak istemeyenlerin bu evlere yoğun ilgi gösterdiğini son dönemde günlük kiraya verilen ev sayısının da bu yüzden arttığını söylüyor.