250 binin üzerinde evin ısınma ve elektrik ihtiyacını çöplerin yakıt olarak kullanılmasından sağlayan İsveç’in daha çok konuta ulaşabilmek için komşusu Norveç’ten yıllık 80 bin ton çöp ithalatına gitmesi geri dönüşümün önemini tüm dünyaya gösterdi. Cari açığının yüzde 71’i enerji ithalatından kaynaklanan Türkiye’de ise belediyeler ülke genelinde yılda yaklaşık 30 milyon ton atık topluyor. Uzmanlar katı atıkların enerji dönüşümünde kullanılmasıyla enerjide dışa bağımlılığımızı azaltabileceğini savunuyor.
DÜNYA GERİ DÖNÜŞÜME YÖNELDİ
Dünya genelinde geri dönüşüm, yıllık geliri 160 milyar dolardan fazla olan ve yıllık yatırımları ile araştırma-geliştirme (AR-GE) giderleri 20 milyar doları bulan yeni bir sektör oluşturdu. ‘Çevre Ekonomisi ve Politikası’ kitabıyla Türkiye’nin çevre konusunda en kapsamlı ders kitaplarından birine imza atan Yaşar Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Rıza Karacan, dünyada 50’den fazla ülkede 1,5 milyon insana istihdam oluşturan sektörün Türkiye ekonomisinin geleceği için de kaçınılmaz olduğunu söyledi. Her yıl tonlarcasını çöp kutularına attığımız kağıt-karton, cam, plastik ambalaj gibi katı atıkların enerji dönüşümünde nasıl kullanılabileceğini anlatan Prof. Dr. Karacan şunları söyledi:
TÜRKİYE YÜZDE 40’INI DÖNÜŞTÜREBİLİYOR
“9,5 milyon nüfusa sahip İsveç’te çıkan atıkların yalnızca yüzde 4’ü geri dönüşmez durumda. Türkiye’de ise her yıl 1 milyar liralık atık kaynak ayrıştırılmadığı için değerlendirilmeden imha ediliyor. Kağıt, karton, metal, cam, plastik, elektronik atık, lastik gibi atıkların yaklaşık yüzde 40’ı geri dönüştürülerek ekonomiye kazandırılabiliyor. Katı atıkların içindeki organik maddelerin işlenmesiyle hem ısı değerlerinden yararlanmak hem de depolanması gereken miktarı azaltmak mümkün. Çevreye zarar vermeden işleyecek bir yakma tesisi ise ileri bir teknoloji gerektiriyor. Ancak ülkemizde ‘kazanımsız yakma işlemi’ ‘enerji elde edilerek yakma işleminden’ çok daha yüksek oranda uygulanıyor. 2023 yılında Türkiye’nin enerji ihtiyacı iki katı artacağı öngörülüyor. Bu nedenle ülkemizin alternatif enerji kaynaklarının yanı sıra artık katı atık potansiyeli de çok daha fazla oranda değerlendirilmeli. Yatırımların bu yönde olmasıyla hem enerji kazanımı hem de istihdam olanakları artabilir. Çevre sorunlarına önemli bir çözüm yolu bulunmuş olur.”
TÜRKİYE’NİN KATI ATIK RAKAMLARI
Türkiye İstatistik Kurumu “Belediyelerin katı atık istatistiklerine” göre;
- Türkiye’de günde kişi başına düşen atık miktarı 1,12 kilogram. Bunun yüzde 20’sini ambalaj atıkları oluşturuyor. Belediyelerce, ülke genelinde, yıllık toplam 30 milyon ton atık toplanıyor.
- İzmir’de yılda toplanan atık miktarı 1 milyon 613 bin 168 ton. Kişi başına düşen günlük atık üretimi ise 1,20 kilogram.
- İstanbul’da yılda toplanan atık miktarı 5 milyon 670 bin 824 ton. Kişi başına düşen günlük atık üretimi ise 1,13 kilogram.
- Ankara’da yılda toplanan atık miktarı ise 1 milyon 880 bin 527 ton. Kişi başına düşen günlük atık üretimi ise 1,06 kilogram.
- Türkiye’de kişi başına düşen günlük atık üretiminde Muğla 2,12 kilogramla birinci sıradayken Hakkari ise 0,46 kilogramla son sırada yer alıyor.