Günümüzde evli çiftlerin en büyük problemlerinden biri de çocuk sahibi olamamak. Toplumda kısırlık görülme sıklığı?yaklaşık % 10-15 civarında. Sağlık Bakanlığı'nın verilerine göre Türkiye'de 2 milyon çift çocuk sahibi olamıyor ya da zorlanıyor. Hamilelikten korunmaksızın, bir yıl süreyle düzenli bir cinsel hayata rağmen bebek sahibi olunamaması durumunda kısırlıktan söz ediliyor.
Kısırlığın sebeplerini, yeni tedavi yöntemlerini ve ne zaman tedaviye başlanması gerektiğini ünlü Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Bahçeci ile konuştuk…
KISIRLIK HEM ERKEĞİNHEM DE KADININ PROBLEMİ
> Çocuk sahibi olamama sebepleri nelerdir?
Kısırlık, öncelikle çiftin sorunudur; hem erkeğe hem de kadına ait sebeplere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Ancak ne yazık ki ülkemizde hala kısırlık gündeme geldiğinde bunun kadının problemi olduğu düşünülmektedir. Genelde bakıldığında, 100 hastanın 30'u kadına ait sebeplerle hekimin karşısına gelirken, 30'u erkeğe ait faktörle, 30'u hem kadına hem erkeğe ait faktörle ve 10'unda da hiçbir sebep ortaya konamaz.
> Erkeğe ait sebepler nelerdir?
Erkeğin sperm üretiminde azlık olabilir ya da hiç üretilmeyebilir; kanalları doğuştan olmayabilir veya tıkanabilir. Hatta iktidarsızlık bile bir problemdir.
> Duruma bir de kadın açısından bakarsak?
Kadın açısından bakıldığında ise, onlarda da sistemik hastalıklar çok iyi değerlendirilmelidir. Bunun dışında da üreme sistemine iyi bakmak gerekir. Üreme sistemine bakıldığında da en önemli sorunlardan biri polikistik Over Sendromu'dur. Ayrıca, rahime ait problemler, rahim içi anormallikler, rahim ağzı problemleri, endometriozis, kadın kısırlığı açısından mutlaka değerlendirilmesi gereken problemlerdir.
> Kısırlık psikolojik olabilir mi?
Tabi ki bir psikolojik durum da çocuk sahibi olamamakta etkilidir ama bu etkenin derecesi konusunda net bir bilgi vermek güç. Ancak gebe kalamayan hastalara neden olarak psikolojik demek de doğru değil. Bunun dışında depresyon ya da farklı psikolojik sorunlardan dolayı çiftlerin ilişkileri normal değilse bu durum kısırlığa neden olur.
Prof. Dr. Bahçeci: Hamile kalmaya uğraşan çiftlerde aradan geçen süre uzadıkça, tıbbî yardım almadan başarılı bir gebelik imkanı azalmaktadır.
PLASTİK KAPLAR ÜREMEYİ OLUMSUZ ETKİLİYOR
> Çevresel faktörlerin erkek kısırlığının ortaya çıkmasındaki etkisi nedir?
Bence çevresel faktörlere bağlı olarak sadece erkeğe değil kadına bağlı nedenlerde de artışa neden oldu. Teknolojinin ilerlemesine bağlı olarak kullandığımız araçlar da çoğaldı. Bunlardan biri plastik malzemelerden üretilen kaplar. Şu anda bu kapların üreme üzerinde tamamen olumsuz etki yaptığını biliyoruz. Bunların içindeki birtakım maddeler yiyeceklere bulaşıyor ve yiyecekler ile tüketen bireye taşınarak hem erkekte hem de kadında çocuk sahibi olmak konusunda olumsuz etki meydana getiriyor.
DAR İÇ ÇAMAŞIRI GİYMEYİN
Erkeklerde giyilen dar çamaşırları da kısırlık sebebi. Bunun yanında fırıncılık gibi çok sıcak ortamda çalışmak zorunluluğu getiren mesleklerde çalışanların da sperm kalitesinde zamanla bozulmalar görülebilmektedir. Uzun süre diz üste bilgisayar kullanımının etkisi üzerinde birçok olumsuz görüş de yer alıyor. Çevremizdeki tüm cihazlar radyasyon üretiyor ki bu de hem genel sağlığımız hem de üreme sağlığı açısından son derece olumsuz etki oluşturabiliyor. Örneğin uçak pilotları, atmosferde radyasyona maruz kalıyorlar. Bunların sperm kalitesini ve sayısını azalttığına dair bazı çalışmalar var. Ayrıca endüstriyel kirlilik, atık maddeler de çevresel zarar vericiler arasında. Sigaranın da hem kadın hem erkek kısırlığı üzerindeki etkisi çok büyüktür. Kısırlık tedavisi yaptığımız çiftlerden ilk istediğimiz şey sigarayı bırakmalarıdır. Sigara sperm kalitesini ve kadınlarda kaliteli yumurta gelişimini bozduğu, döllenmeyi güçleştirdiği, yumurta ve spermlerin genetik yapısında hasarlar meydana getirdiği için aktif ve pasif sigara içiciliğinden sakınılması gerekir.
ÇERNOBİL ETKİSİ
Örneğin ülkemizin de çok yakından etkilendiği Çernobil Nükleer patlaması üreme sağlığı üzerinde de çok önemli olumsuz etkisi oldu. Yani tüm çevresel faktörler genel sağlığımız yanında özellikle üreme sağlığımız açısından çok önemli faktörler.
> Daha önce geçirilmiş hastalıkların etkisi nedir?
Elbette geçirilmiş hastalıklar da kısırlık oluşumunda etkilidir. Örneğin diyabetli spermler mesane içine toplanır ve meniyi ya da spermi dışarı çıkaramaz. Buna göre özel bir tedavi yapılması gerekebilir. Bunun yanında kullanılan bir takım ilaçlar da sperm üretimi üzerine olumsuz etki oluşturabilir.
BİLGİSAYARI DİZ ÜSTÜNE ALMAYIN
Kliniğinde görüştüğümüz Prof. Dr. Mustafa Bahçeci?radyasyonun kısırlık sebebi olduğunu söyledi. Isı maruziyeti ve radyasyonun olumsuz etkilerinden yola çıkarak uzun süre diz üste bilgisayar kullanımının da risk oluşturduğu ifade ediliyor.
KADINLARI DAHA FAZLA ETKİLİYOR
Anne olmak için kahve ve sigaraya veda edin
Son yıllarda yapılan çalışmaların sigara kullanımının gebelik oranlarını % 50'ler seviyesinde azalttığını ortaya koyduğunu söyleyen Prof. Dr. Mustafa Bahçeci, “Sigara içerisinde bulunan kotinin adlı maddenin hücrelerde planlanmış hücre ölümünü hızlandırdığı ve döllenen yumurtanın yerleşme potansiyelini azalttığı gösterilmiştir. Günde 10 ve üzeri sigara içilmesi kadınların yumurtalık damarlarında daralmalara sebep olmaktadır” dedi. Prof. Dr. Bahçeci, fazla kahve tüketiminin de üremeyi olumsuz etkilediğini belirterek, “Günde 5 fincan ve üzeri kahve tüketen kadınlarda gebelik oranlarının % 50, canlı doğum oranlarının ise % 40'lar düzeyinde azaldığı ortaya konmuştur” diye konuştu.