Devlet Denetleme Kurulu Madımak katliamına ilişkin raporunu tamamladı. Rapor Köşk’ün internet sitesinde yayımlandı.
Cumhurbaşkanlığı’nın internet sitesinde yer alan açıklamada, “Sayın Cumhurbaşkanımızın talimatları doğrultusunda çalışmalarını yürüten Devlet Denetleme Kurulu’nun tanzim ettiği; ‘Savunma Sanayii Müsteşarlığı’nın 2010, 2011 ve 2012 Yıllarına İlişkin Faaliyet ve İşlemlerinin Denetimi” ile ‘01-02 Temmuz 1993 Tarihlerinde Sivas İlinde Meydana Gelen Madımak Olayının Oluş Şekli, Amacı, Sonuç ve Tesirleri İtibarıyla İncelenmesi’ konulu denetleme, araştırma ve inceleme raporları sonuçlanmıştır” denildi.
Raporda, delilerin toplanmasında hassasiyet gösterilmediği belirtilerek, "Sivas olayları sırasında delillerin toplanması ve muhafazasında gerekli hassasiyetin gösterilmemiş olması ile Sivas olaylarının üzerinden 20 yıl gibi uzun bir sürenin geçmiş olması bazı bilgi ve verilere ulaşılmasında güçlük yaratmıştır. Bu kapsamda, soruşturma safhalarında delillerin toplanmasına ilişkin yetersiz uygulamalar, bilgisine başvurulan kişilerin olayları hatırlamakta güçlük çekmesi, sürece tanıklık eden bazı kişilerin vefat etmiş olması ve arşiv mevzuatı gereği saklama yükümlülüğünün sona ermiş olması gibi nedenler söz konusu dönemde yaşananların tam olarak tespit edilememesine ve bir kısım bilgi ve belgeye erişilememesine sebep olmuştur. Öte yandan, Sivas Olaylarının tarafı durumunda olan bazı kesimlerin Devlet Denetleme Kurulu tarafından yürütülen incelemeye karşı çeşitli biçimlerde tezahür eden dirençleri ile karşılaşılmıştır" denildi.
PROTESTOLARIN OLACAĞININ BİLİNMESİNE RAĞMEN...
Devlet Denetleme Kurulu (DDK), 1993 yılında meydana gelen Madımak olayının raporunu tamamladı. Raporda, protestoların olacağı bilinmesine rağmen yeterli güvenlik önlemlerinin alınmadığı, otelin yakılmasına kadar gidecek bir ortamın oluşturulduğu kaydedildi.
Cumhurbaşkanlığı’nın internet sitesinde yer alan raporda, “Şeytan Ayetleri kitabı ile ilgili olarak hem dünyada hem de Türkiye’de İslamofobi kaygılarının oluştuğu bir zamanda ve Sivas gibi benzer hadiseler yaşanmış bir şehirde, daha önce Banaz köyünde yapılan bir etkinliğin ilk iki gününün şehir merkezine taşınması ve bir Alevi etkinliğine ‘Şeytan Ayetleri’ kitabının çevirisinin Aydınlık Gazetesi’nde tefrika edilmesi ile gündeme gelmiş Aziz Nesin’in onur konuğu olarak davet edilmesi neticesinde milliyetçi ve dini reflekslerle bir protesto gerçekleşmiştir. Ancak, bu protestoların olacağının bilinmesine rağmen yeterli güvenlik önlemleri alınmamıştır. Toplanan kalabalığı dağıtmaya yönelik herhangi bir etkili çaba gösterilmemiştir. Protestoların şiddetlenmesine ve kalabalığın Madımak Oteli önünde toplanmasına izin verilmiştir” denildi.
“KALABALIĞIN DAĞITILMASINA YÖNELİK HERHANGİ BİR TEDBİRE BAŞVURULMAMIŞTIR”
Uzunca bir süre otelin önündeki kalabalığın dağıtılması ya da otelde kalanların boşaltılmasına yönelik herhangi bir tedbire başvurulmadığı dile getirilen raporda, 500 civarında polis ve jandarmadan oluşan güvenlik görevlisi ile yangından önce görevlendirilen ilave 370 kişilik askeri personel, kalabalıkları soğutmaya ve dağıtmaya veya otelde kalanların tahliyesine yönelik herhangi bir faaliyette kullanılmamıştır” ifadesine yer verildi.
“OTELİN ÖNÜNDE BEKLETİLEN KALABALIĞA HER TÜRLÜ EYLEM YAPMA İMKANI VERİLMİŞ”
“Olaylara ilişkin risk ve tehdit belirlemesinin yanlış yapılması ve buna bağlı olarak güvenlik unsurlarının edilgen müdahale içerisine girmesi, bir yandan kalabalığın artması ve kabarmasına diğer yandan da güvenlik unsurlarının caydırıcılığının aşınmasına neden olmuştur” denilen raporda, şunlar kaydedildi:
“Böylece, uzun süre otelin önünde bekletilen kalabalığa adeta her türlü eylemi yapma imkanı verilmiş ve kalabalıkça tüm protesto eylem ve söylemlerinin tüketilmesine ve nihayetinde otelin yakılmasına kadar gidecek bir ortam yaratılmıştır. Otelde bulunanlardan bir kısmı yangından kısa bir süre önce tehlikeyi görerek otelden çeşitli yöntemlerle ayrılmışlardır. Ancak, idare tarafından cılız bir biçimde otelden ayrılmaya yönelik ikna çabaları dışında zorunlu tahliye seçeneği düşünülmemiştir. Otelde kalanlar adına karar verenler tarafından da otelde kalmanın daha güvenli olduğu ve/veya oteli terk etmenin mevzii kaybetmek ve irticaya geçit vermek olarak telakki edildiği için ısrarla otelde kalınmaya devam edilmiştir. Kitle psikolojisiyle şuurunu kaybetmiş/gözü dönmüş ve tüm protesto araçları tükenmiş kalabalıkça önce otelin önündeki araçlar yakılmış, daha sonra da otel ateşe verilmiştir.”
“SAĞLIK TEŞKİLATI ALARM DURUMUNA GEÇİRİLMEMİŞTİR”
Otelde meydana gelen ölümlerin ağırlıklı olarak yangın nedeniyle oluşan dumandan gerçekleştiği, bazı ölümlerin ise yanmadan kaynaklandığı belirtilen raporda şu ifadelere yer verildi:
“Valiliğe ve katılımcı profiline yönelik olarak ciddi protestoların yaşanmasına ve tehlikenin oluşumuna rağmen, otelin taşlanması ve akabinde otelin önündeki araçların yakılması girişimleri sırasında dahi sağlık teşkilatı alarm durumuna geçirilmemiştir. Bu nedenle, dumandan etkilenenlere yönelik olay yerinde acil müdahalede bulunulamamış veya derhal sağlık kuruluşlarına sevkleri sağlanamamıştır. Ölü muayene ve otopsi işlemleri dönemin mevzuatı ve bilimsel standartlarına uygun olarak yapılmamıştır. Öyle ki, cesetler üzerinde istikrarlı olmayan farklı farklı yöntemler kullanılmak suretiyle otopsi işlemleri gerçekleştirilmiştir. Bazı cesetlerde sadece ölü muayenesi ile yetinilmiş, bazılarında klasik otopsi işlemi yapılmış, diğer bazılarında ise klasik otopsi yanında kan örnekleri alınarak Adli Tıp Kurumu Başkanlığı’na görüş sorulmuştur.”
“OTELDE ÖLENLERDEN SEKİZ KİŞİNİN KESİN ÖLÜM NEDENİ BELİRLENEMEMİŞTİR”
Otelde ölenlerden sekiz kişinin kesin ölüm nedeninin belirlenemediği kaydedilen raporda, “Otelde öldürülen 35 kişi dışında 2 kişi daha hayatını kaybetmiştir. Söz konusu 2 kişi güvenlik görevlilerince göstericilerin dağıtılması sırasında ateşli silahla vurularak öldürülmüştür. Söz konusu olayın faillerinin tespitine yönelik herhangi bir adli süreç işletilmemiştir” denildi.
“DELİLLERİN TOPLANMASINDA VE MUHAFAZASINDA YETERLİ VE GEREKLİ ÖZEN GÖSTERİLMEMİŞ”
Ceza Muhakemeleri Usul Kanunu, Suç Eşyası Yönetmeliği ve Polisin Adli Görevlerinin Yerine Getirilmesinde Delillerin Toplanması, Muhafazası ve İlgili Yerlere Gönderilmesi Hakkında Yönetmeliğin olay yeri inceleme ve delil toplama hükümlerine uyulmadığı vurgulanan raporda, delillerin toplanmasında ve muhafazasında yeterli ve gerekli özenin gösterilmediği belirtildi. Raporda, şu ifadelere yer verildi:
“Suçun tipini ve vasfını doğrudan etkileyen; bir kısım sloganların eklenmiş olması ve Kongre Müzesi önündeki Atatürk büstünün sökülmesi/tahrip edilmesinin faillerinin netleştirilmeden yargılananların yaptığına karar verilmesi gibi yargı süreçlerinde eksiklikler/hatalar oluşmuştur. Soruşturma ve yargılamalar esnasında, bazı yargı mensuplarınca ‘Düşünce Örneği’ yazısının ilgili mahkemelere gönderilmesi suretiyle yargılama yeri ve görevli mahkeme ile suç vasfını değiştirmeye yönelik yargılamaya müdahale niteliği taşıyan bazı hususlar vuku bulmuştur. Sivas olaylarında ortaya çıkan kamu yönetimi zafiyetleri ve hizmet kusurlarına yönelik ilgili kamu görevlileri hakkında etkin bir adli ve idari soruşturma ve yaptırım kapasitesi oluşmamıştır. Olaylarla ilgili olarak adli takibata maruz kalan kamu görevlilerinin fiilleri sadece, belediye görevlileri tarafından işlendiği iddia edilen, kalabalığın engellemesi ve güvenlik kuvvetlerinin engellemeleri bertaraf edememesi sonucu kalabalık içerisinde sıkışan itfaiyenin etkin kullanılmaması (göstericilere tazyikli su sıkılamaması) ile otele atılan taşların aylar önce yapılan ihale süreciyle ilgili olarak tespit edilen usulsüzlüğe yönelik fiillerdir. Özetle, 37 kişinin ölümüyle sonuçlanan bir olay ve ağır ihmaller zincirinde; ilin emniyet, asayiş ve genel yönetiminden sorumlu tek bir kamu görevlisi bile herhangi bir adli takibata (kovuşturmaya) maruz kalmadığı gibi en hafif bir disiplin cezası bile almamıştır.”