IŞİD’E KARŞI KOALİSYON
Obama ile gerçekleştirdiği görüşmeye ilişkin bilgiler veren Erdoğan, “Öncelikle tabii Türkiye-Amerika ilişkilerinde model ortaklık çerçevesini baz almak suretiyle bu süreçte neler yaptığımızı kısa fakat Ukrayna, Suriye, Irak, Libya, Mısır, Filistin gibi meseleleri derinliğine ele aldık. Sonuç bildirgesinde gördüğünüz gibi bütün bunlarda Ukrayna ağırlıklı olarak, Irak, Suriye, ben dün çalışma yemeğinde özellikle Filistin’i ayrıca gündeme getirdim. Libya gündeme geldi.
Tabii bu konuda şu anda Amerika, bir koalisyon oluşturmanın da gayreti içinde. NATO’ya üye 11 ülkenin de iştirakiyle bir koalisyon oluşturmak ve bu koalisyonla birlikte kendilerinin ortak bir çalışma içine girmeleri gibi bir hedefleri var. Şu anda Amerika bu ülkelerle herhangi bir görüşme yaptı mı yapmadı mı orasını bilemiyorum. Ama biz orada görüşmemizi yaptık. İngiltere, Fransa bunlar zaten olumlu. Almanya da aynı şekilde. Bunların içerisinde NATO üyesi olmayan sadece Avustralya var” dedi.
“ÜZERİMİZE DÜŞEN GÖREVLER VAR”
Erdoğan, Türkiye’ye teklif edilip edilmediğine ilişkin, “Zaten komşu ülkelerin böyle bir çalışma içinde olmasını teklif ediyorlar, arzu ediyorlar. Bu görüşmelerin dışında özellikle Irak’ta yeni kurulacak hükümetin süresi 11 Eylül’de doluyor. 11 Eylül’e kadar bu hükümetin kurulabilmesi için bir çabanın içinde olunması anlayışı var. Bu Türkiye olarak bizim de üzerimize düşen bazı görevler var.
Biz de bu süreci hükümetimizle birlikte yakından takip edeceğiz. Şu anda bazı gerek Kürtler tarafında, gerekse Sünniler, gerekse Türkmenler konusunda sıkıntılar aynı noktadadır. Bunların üzerinde şu anda arkadaşlarımızın çalışmaları var. Bunu gidermek suretiyle artık çok fazla detayına girmeden Irak’ta bir hükümete kavuşmasını sağlamak gerekiyor” ifadelerini kullandı.
İNSANİ YARDIMA DESTEK
Suriye’deki olaylara da değinen Erdoğan, “Üzerinde önemle durulan bir diğer konu tabii ki Suriye. Suriye’de tabii Türkiye’ye yönelik özellikle üzerinde durdukları gerçekten Türkiye bu süreç içerisinde üzerine büyük bir yük aldı. Gerek 1 milyon 250 bin sığınmacının Türkiye tarafından burada ev sahipliği yapılarak ağırlanıyor olması bu tabii çok önemli bir durum.
Ve oradaki özellikle Özgür Suriye Ordusu’na verilen insani yardımlar noktasındaki destekle bize şükranlarını ifade ettiler. Bundan sonraki sürece yönelik Suriye’de de bu çalışmalarda bir arada olmanın gayreti içerisinde olacaklarını ifade ettiler. Tabi bütün bunlarla beraber ortak kanaat aslında malum IŞİD’in üzerinde toplanıyor. IŞİD’e yönelik neler yapılabilir? Ki bunlar tamamıyla sonuç bildirgesinde var” diye konuştu.
IŞİD’İN İSLAM DEVLETİ OLARAK ANILMASI
“IŞİD’in sadece İslam devleti olarak anılması bizim için bir anlam ifade ediyor mu?” sorusuna cevap veren Erdoğan, şöyle devam etti:
“Onu kim o şekilde adlandırıyor? Belki IŞİD kendini öyle adlandırıyordur, BBC filan o nedenle öyle söylüyordur. Yani IŞİD kendini öyle ifade ettiği için o şekilde değerlendiriyor olabilirler. Yoksa NATO zirvesine katılan ülkelerden hiçbirisi bu şekilde bunu kabul ettiği yoktur.”
“NATO FİLİSTİN’DE İNİNSİYATİF ALMALI”
“NATO zirvesinde Filistin meselesi gündeme geldi mi?” sorusuna Erdoğan, “Bunu ben özellikle konu ettim. Ve Filistin’deki ateşkesin kalıcı olması noktasında NATO’nun yapabileceği birçok işin olduğunu. Konuşmamda oradaki tabloları gündeme getirdim. Bu konuda uluslararası en önemli kuruluş olan NATO’nun bir şeyler yapması lazım, BM Güvenlik Konseyiyle yapılacaksa orayla, burada NATO’nun inisiyatif alması gerekir. Artık burada bu ablukanın kaldırılması suretiyle Filistin halkının dünyaya açılmasını sağlamak, dünyanın Filistin’e girmesinin önünü açmak gerekir. Bunun üzerinde durduk” cevabını verdi.
LİBYA’DAKİ DURUM
Libya’daki durumu değerlendiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Libya’da şu anda hala bir hükümet kurulamıyor. Aslında parlamento bir seçim yaptı. Bir başkan seçildi. Ancak seçilen başkan görev devir teslimi yapmadan Tobruk’a geçti. Trablus’ta toplantısını yapmayan ama Tobruk’ta toplanan bir Libya meclis söz konusu. Ve bu Meclis’te de bazı üyeler şimdi daha çok devrimcilerin yanına doğru geçmeye başladı.
Özellikle de Tobruk’ta toplanan Meclis’in zaten seçimle gelen bir meclis olduğu için toplanılması gereken Trablus’ta bu işi yapmalarıdır. Seçimle gelenin seçimle gitmesi gereği üzerinden hareket edilmesi ve Libya’da bunun artık oturtulması gerekmektedir. Tabii Libya’ya birilerinin dışarıdan müdahale etmemesi gerekir. Madem orada demokratik bir süreç başlamıştır, herkes sandıktan çıkan neticeye razı olmalıdır” dedi.
“PARALELLE MÜCADELEDE DAHA SIKI İRTİBAT”
Türkiye’de paralel devlet yapılanmasıyla ilgili konuyu da Obama’yla görüştüğünü belirten Erdoğan, “Bu konuyla ilgili olarak özellikle istihbarat örgütlerimizin de birbiriyle daha sıkı bir irtibat haline girmesi ve bu noktada bizim şu anda oluşan ulusal güvenliğimizi tehdit eden bu yapıyla ilgili üzerinde durulmasının gereğini özellikle kendilerine hatırlattık. Bu konuda gerek şu anda istihbarat örgütlerimizin çalışmaları ve gerekse ayrıca Dışişleri Bakanlarımızın bu konuda çalışmalarıyla süreci takip edeceğiz. Ve temenni ederim ki, süreç içerisinde gerek Türkiye’deki gelişmeler ve gerekse kendilerindeki gelişmeler çok daha farklı neticelerin doğmasını sağlayabilir” dedi.
Erdoğan, Obama’nın yaklaşımı soran gazetecilere, “Şu anda tabi onların yaklaşımı özellikle bu noktadaki bize yönelik belge, bilgi neler varsa bunların aktarılması istikametindedir” cevabını verdi.
“YAKIN TEMASTA OLMADA MUTABIK KALDIK”
Gazetecilerin, “Görüşme sizi tatmin etti mi?” sorusuna Erdoğan şöyle cevap verdi:
“Önümüzdeki süreçte yakın temasta olma konusunda mutabık kaldık. Zaman elverirse BM Genel Kurulu’nda da görüşebiliriz dedik. NATO zirvesi vesilesi ile görüşmemiz bir adım. Sayın Obama’nın 2 yılı var. İkinci dönemi olduğu için de yeni dönemde kendisi artık aday olmayacak. Ama tabi partisinin şansını artırması bakımından üzerinde bir yük var. Zirvedeki 1 saat 25 dakikalık görüşme ile bölgemizdeki sorunları zaten görüşebilme olanağı bulduk. Bu arada bazı gelişmeler olur da onlardan veya bizden bir şey gelirse tekrar görüşürüz. Bakanlarımızın da birbirleriyle yaptıkları ve yapacakları görüşmeler var. Süreci böylece devam ettiririz. Önemli olan ülkelerin devletin bütün mekanizmalarını çalıştırarak iletişimi sağlamasıdır.”
“DOST ÜLKELER HASSAS OLMALI”
Erdoğan, “Şansölye Merkel’le görüşmenizde dinlemeler konusunu gündeme getirdiniz mi?” sorusuna karşılık şunları ifade etti:
“Getirdik. Konuştuk. Bu konuda aynı şekilde orada da istihbarat örgütlerimizi görevlendirme kararını aramızda aldık. Kendileri de gerekli talimatı verecekler. İstihbarat örgütlerimiz birbirleriyle daha hassas görüşme halinde olacaklar. Kendileri de bu süreci yakından takip edeceğini söyledi. Aynı şekilde bizler de. Ama dost ülkeler birbirleriyle bu konulardaki hassasiyetlerini bir defa korumalıdır noktasında hareket etmelidir.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Devlet Başkanının, Başbakanın dinlenilmesini Obama kanıt olarak kabul etmedi mi?” sorusuna, “Bunu duymak başka bir şey, bunu belgeleriyle birlikte onlara aktarmak başka bir şey. Tabii bunların hepsini duyuyorlar. Bunları tabii bu noktada arkadaşlarımız gerekli çalışmaları yapıp, ondan sonra kendilerine bunları aktaracağız” yanıtını verdi.
Erdoğan, Merkel'in dinleme konusunda ayrıntılı izahat verip vermediğine ilişkin, Onlar bu işi görüşmek suretiyle nedir ne değildir bütün detaylarını, onlar birbirlerine aktarsınlar, alsınlar dediler. Zaten bu arada bizim MİT Müsteşarımızla onların istihbarat güçleri bir araya gelecekler” cevabını verdi.
IŞİD’E AVRUPA’DAN KATILIMLAR
“IŞİD’e batı ülkelerinden katılımlar konusu gündeme geldi mi?” sorusunu da cevap veren Erdoğan, “Hepsini rahatsız ediyor. Özellikle yabancı noktasındaki zaten bunun nasıl önünü alacağız sorusuna cevap arıyorlar. Bizde de, değişik ülkelerden gelip bizim üzerimizden geçmek isteyenler var. Ki bunların sayısı da hatırı sayılır miktarda. Bunların bir kısmını biz zaten sınır dışı ettik. Bu konudaki hassasiyet hepsinde var, Almanya, İngiltere, Fransa…" dedi.
"Batı medyasında Türkiye’yi suçlayıcı ifadeler yer aldı. Liderlerden herhangi bir serzeniş geldi mi?" sorusuna Erdoğan, "Benim katıldığım hiçbir oturumda böyle bir şey gündeme gelmedi. Türkiye’yi suçlayıcı bir şey gündeme gelmedi. Akşam toplantısı tamamen liderler zirvesi şeklinde geçti. Orada da büyük bir çoğunluğu söz aldı, hiç kimseden böyle bir söz sadır olmadı” cevabını verdi.
FÜZE SİSTEMİ
Erdoğan, Türkiye’nin Çin ile yaptığı füze savunma sistemi görüşmelerinin zirvede gündeme gelip gelmediğine ilişkin, “Bu konuda biliyorsunuz, gerek ortak üretim gerek know how meselesinde daha sonra bazı uyuşmazlıklar çıktı Çin ile aramızda. Şu anda buna rağmen arkadaşlar görüşmeye devam ediyor ama ikinci sıradaki Fransa yeni tekliflerle önümüze geldi. Şu anda Fransa ile de görüşmelerimiz sürüyor. Çünkü burada bizim için ortak üretim çok çok önemli” dedi.
OBAMA’DAN İSRAİL TEŞEKKÜRÜ
Obama’nın, Mavi Marmara sonrası, özür diplomasisinde aktif bir rol aldığını belirten Erdoğan, Obama’nın Türkiye-İsrail Türkiye-Mısır ilişkilerinin normalleşmesinde yeniden devreye girip girmeyeceğiyle ilgili, “Bunları konuştum kendisiyle. Özür ve tazminat konularında mesafe aldık. Gel gör ki, iş ablukanın kaldırılmasına geldiği sırada maalesef, İsrail, Gazze’ye bombaları yağdırmaya başladı. Yani biz normalleşmenin hazırlığı içerisindeyken bu olay oldu. Temenni ederiz ki şu anda sağlanan ateşkes kalıcı olur ve ablukalar kalkar. Biz de bu normalleşme sürecini hızlandırırız dedik. Bu konuda kendisi de bize süreçle ilgili takındığımız tavır sebebiyle teşekkür etti” diye konuştu.
“CEMİLOĞLU VE ÇUVAROV ADAY GÖSTERİLECEK”
Erdoğan, gazetecilerin “Ukrayna ile ilgili nasıl bir noktadayız?” sorusuna şu şekilde cevap verdi:
Tabii orada da temennimiz ateşkesin kalıcı olması. NATO, Ukrayna konusunda çok hassas. Dolayısı ile bu ateşkes eğer kalıcı hale gelebilirse, Ukrayna kendini çok çabuk toparlayabilir. Proşenko’yu ben başarılı bir iş adamı olmasının yanında, başarılı bir siyasetçi olarak da görüyorum. Türkiye-Ukrayna ilişkilerine de çok önem veriyor.
Temenni ederim ki süratle bu süreci başarırız ve Rusya Federasyonu Başkanı Putin de, barışa hasret bu bölgede üzerine düşeni yerine getirirse, o zaman bu bölge huzuru yakalamış olur. Burada bizim Kırım Tatarları noktasında ciddi sıkıntımız var. Özellikle gerek Cemiloğlu gerekse Rıfat Çuvarov’un Kırım’a girme yasağının kaldırılmasını Sayın Putin’e de söyledik. Proşenko bu arkadaşlarımızı kendi partisinden seçimde aday gösterecek. Kendi partisinden Ukrayna Parlamentosu’nda yer almaları Kırım için bir kazanımdır."
Gazetecilerin, "Obama ile bundan önceki görüşme sonrası bir soğukluk olmuştu. Bunu da konuştunuz mu, yoksa hiç gündeme gelmedi mi? sorusuna Erdoğan, Siyasette geçmiş geçmişte kalır. Mevlana’nın dediği gibi, Dünle beraber gitti cancağızım şimdi yeni şeyler söylemek lazım. Biz ona bakacağız” yanıtını verdi.
“HOLLANDE İLE ÇOK HEYECANLI BİR GÖRÜŞME OLDU”
Fransa Cumhurbaşkanı Hollande ile çok heyecanlı bir görüşmesinin olduğunu aktaran Erdoğan, “Fransa-Türkiye ilişkilerini bayağı iyileştirdik ve Hollande döneminde iki ülke ilişkileri hiçbir dönemde olmadığı kadar ileri bir seviyeye gelmiş durumda” diye konuştu.
“ATTIĞIM GOLE HAYRAN KALMIŞ”
Bir de İngiltere Başbakanı Cameron ile eğlenceli bir anekdotunun olduğunu söyleyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Cameron, bizim Başakşehir’deki Fatih Terim Stadı’ndaki maçta attığımız golleri izlemiş. İkinci gole hayran kalmış. Bizim takıma da biraz destek olsanız diye takıldı” dedi.
TEŞEKKÜR TURU
Erdoğan, teşekkür ziyaretlerine ne zaman başlayacağına ilişkin, “BM toplantısına (21 Eylül) gitmeden önce başlayacağım, herhalde bir günde üçünü çıkartırız” dedi.
Afganistan’daki çok uluslu güç konusunda son durumu değerlendiren Erdoğan, “Yılsonu itibariyle diğer ülkeler biliyorsunuz Afganistan’dan çekiliyor. Sadece 4 ülke; Amerika, Almanya, İtalya ve Türkiye orada askeri varlığını sürdürmeye devam edecek. Amerika 6 bin 600-6 bin 700, Türkiye 700 civarı asker bulunduracak. Almanya ve İtalya henüz asker sayısını bildirmedi. Bu şekilde burada İSAF’ın yerine Kararlılık Misyonu yapısı oluşturuldu” ifadelerini kullandı.