Yeni Yüzyıl Üniversitesi Halk Sağlığı Uzmanı Doç. Dr. Oğuz Özyaral, günlük hayatımızın ayrılmaz parçası olan malzemelerde kontrolsüz olarak kullanılan cıvanın sağlığı nasıl tehdit ettiğini gazetemize anlattı.
Cıva neden zararlıdır?
Cıvanın kendisi, bileşikleri ve buharı çok zehirli, sinir sistemini bozan bir maddedir. Aynı zamanda kanserojendir. Solunum, mide ve deri yoluyla emilir. Miktarı ne kadar az olursa olsun cıva tehlikelidir. Örneğin, tipik bir termometre içerisindeki cıvayı küçük bir göle dökerseniz, o göl kirlenebilir. Ortama yayıldığında hızla buharlaşan ve zehirli hava solunmasına yol açan cıvanın bir kısmı idrar yoluyla atılır. Ancak bir kısmı vücutta beyin, karaciğer ve böbreklerde depolanır. Merkezi sinir sistemi rahatsızlıklarından, karaciğer ve deri hastalıklarına, sinir iltihabı, MS, Parkinson, göz hastalıkları, sindirim sistemi hastalıklarından, hormonal ve psikiyatrik hastalıklara kadar pek çok rahatsızlığa yol açabilir. Sadece amalgam dolgu ile vücudumuza giren cıvanın buharlaşma süresini bitirmesi 20 ila 40 yılı bulabilir.
Çocuklar üzerindeki etkisi nedir?
Öncelikle DNA ve kromozomlara zarar verir. Spermlere zarar verir, kısırlığa ve sakat doğumlara, düşüklere yol açar. Beyin fonksiyonlarının zarar görmesi sonucunda, öğrenme bozukluğuna, kişilik değişikliklerine, sağırlığa, kas koordinasyon kaybına ve mongolizme sebep olur.
Günlük hayatımızda kullandığımız hangi ürünlerde cıva bulunur?
Beyaz ışık kaynağı floresan ve dayanıklı ampuller, bazı elektrik devreleri, aynaların sırlanması sırasında kullanılır. Cıvalı termometrelerde, ahşap malzemeleri korumak için sürülen cilalarda, tarımda ve evlerde kullanılan haşere ilaçlarında, deterjanlar ve yumuşatıcılarda, yüzünüze sürdüğünüz pudrada ve bunun gibi hergün temas ettiğimiz birçok ürünün içinde cıva bulunmaktadır.
Cıva ne zaman tehlikeli hale gelir?
Kırılan cıvalı bir termometrenin cıvasıyla ya da kırılan aynanızla çocuklarınız oynuyorsa; patlayan floresan ya da dayanıklı ampuller çocukların elindeyse ve bunu oyun olsun diye kırıyorlarsa, cıva içeren yumuşatıcıları veya pudrayı sürekli olarak kullanıyorsanız bu yollarla aldığınız cıva çeşitli düzeylerde sağlığınızı etkileyecektir. Önemli olan ne kadar miktar ve sürede cıvaya maruz kaldığınızdır. En büyük risk kaynağı deniz ürünleridir. Bunlar, özellikle dip balıkları ve belirli bir bölgede yetişen ve göç etmeyen balıklardır. Birkaç kez yemekle bir sıkıntı olmaz ama endüstriyel atıkların döküldüğü denizlerden tutulan balıkları sık tüketenlerde başta kanser olmak üzere cıva zehirlenmesine bağlı ciddi hastalıklar meydana gelir.
Vatandaş nasıl tedbir alabilir?
Kullandığınız ürünün etiketini okuyun ve içeriğinde cıva ya da Hg işareti gördüğünüz ürünleri tüketmeyin. Balık tüketiminde körfez gibi suyun durağan olduğu yerlerden tutulan balıkları ve derin deniz balıklarını yemeyin.
ÇOCUKLARIN ZEKASI TEHLİKEDE
Avrupa Birliği'nde her yıl 2 milyona yakın bebek, kabul edilebilir sınırların üzerinde cıvaya maruz kalmış olarak doğuyor… Cıva fetüs ve bebeklerin gelişmekte olan sinir sistemlerine zarar veriyor.