Türkiye, son yıllarda hiç olmadığı kadar iç ve dış saldırılara maruz kalmaya devam ediyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, önceki gün yaptığı açıklamada siyaset ve ekonomi başta olmak üzere her cephede çok çetin bir mücadele verildiğini, dolar, faiz, borsa üçgeninde saldırıların yeniden tırmanışa geçtiğini vurguladı. Yaklaşık bir yıldır ABD ile yaşanan gerilimler ve Washington cephesinin, Türkiye’nin en büyük kurumlarından biri olan Halkbank üzerinden bunu yürütmesi, ekonomik algı operasyonlarını belirgin şekilde ortaya koymuştu. “Ambargo döneminde İran ile yapılan parasal işlemler” iddiasıyla ilerleyen dava süreci, hâlâ Türkiye gündemini meşgul ediyor ve Halkbank’ın bu süreçte ceza alabileceği ileri sürülüyor. Bu söylentiler de Halkbank hisselerinde ciddi oynaklığa sebep oluyor. Hâlbuki HBUS, HBME, Vanguard Group, Standart Chartered Bank, JP Morgan, Fidelity Management, T. Rowe Price Associates Inc. ve Principal Management Group gibi ABD’li şirketlerin de ambargoyu deldiği, altın ve petrol satışları, projeler için para transferleri başta olmak üzere birçok projede İran’la münasebette olduğu ortaya çıkmıştı. ABD, bu kurumların bazılarına para cezası kesmişti.
SIRA ASELSAN’DA MI?
Öte yandan Türkiye’nin Rusya ile imzaladığı S-400 anlaşması ve savunma sanayiinde millî firmalarımızın Uzak Doğu ve Körfez bölgesi başta olmak üzere sıçrayışa geçmesi, bu süreçte ABD tarafını daha da kızdırdı. Bu sefer hedefe S-400 projesinde elektronik çözüm ortağı olarak bulunan ve yüklü siparişler alan ATAK helikopterlerine de önemli katkı sunan Türkiye’nin en büyük savunma sanayi şirketi ASELSAN koyuldu. Yılbaşından beri dünya genelinde boy gösterdiği uluslararası fuarların yıldızı olan ve geliştirdiği son teknoloji haberleşme, lazer güdüm sistemleriyle yoğun talep görerek hızlı bir büyüme sürecine giren ASELSAN’ın hisseleri, 11 ayda yüzde 250 civarında prim yaptı. Borsada özellikle geçen hafta yaşanan hareketler dikkat çekici boyutlara ulaştı. Pazartesi gününe 40 TL’nin üzerinde başlayan, salı günü en yüksek 47,26 TL’yi gören ASELSAN hisseleri, çarşamba ve perşembe günü sert bir geri çekilme ile en düşük 28,94 TL seviyesini gördü. Cuma günü gelen tepki alımlarıyla 33,62 TL’den kapandı.
MERRILL VE DEUTSCHE
Halkbank hisselerinin ardından ASELSAN’da da gözlenen benzer operasyon ile, Türkiye’nin “küresel dev olma yolunda ilerleyen” en büyük kurumlarından biri daha “itibarsız hâle getirilmeye” çalışılıyor. Bu arada hissede geçen hafta yüklü satış yapan kurumlar arasında ABD’li Merrill Lynch ile Alman Deutsche Bank başı çekti. ‘Yabancı’nın yüklü satışlar gerçekleştirmesi, “Türkiye’ye yönelik operasyon” algısını da destekliyor. Uzmanlar, bu gibi operasyonlarla Türkiye’nin katma değeri yüksek, nitelikli ürünler üreten ve son dönemde hızla dünyaya açılarak ihracatını artıran, bu anlamda ABD gibi rakipleriyle de rekabet edebilir noktaya ulaşan Türk Savunma Sanayii şirketlerinin önünün kesilmeye çalışıldığını belirtiyor. Zira yakın geçmişte ASELSAN’ın, ATAK Projesi kapsamında Pakistan ile yaklaşık 30 helikopter anlaşmasına yakın olması, ABD’li firmaların işine gelmemişti.
ASELSAN HİSSELERİNE 30 KASIM’A KADAR TEDBİR
Açığa satış ve kredili işlem yasak
Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı, ASELSAN hisselerinin yüzde 84,58’ine sahip. Şirketin hisselerinin yüzde 15,30’luk kısmı Borsa İstanbul’da işlem görüyor. Geçen hafta hisse, yabancıların satışıyla 29 ile 47 TL fiyat aralığında ciddi dalgalanma yaşadı. Bir anda Garanti Bankası ve Koç Holding’i geride bırakarak Türkiye’nin piyasa değeri en yüksek şirketi hâline gelen ASELSAN, hemen ardından başlayan operasyonla zirveyi kaybetti. Borsa İstanbul da, ASELSAN için Volatilite
Bazlı Tedbir Sistemi’ni devreye aldı. Uygulama kapsamında 30 Kasım’a kadar açığa satış ve kredili işlem yasağı getirildi. BGC Partners Analisti Müge Koen “ASELSAN hisselerinde yaşanan hareketi anlatmak gerçekten çok güç. Savunma sanayi yatırımlarının artması ve bu alanda millîleşme iradesi, Türkiye’nin en değerli şirketlerinden biri olmasını beraberinde getirdi. Önümüzdeki günlerde hisse hacminde biraz düşüş olması ve fiyat oynaklığının azalması şaşırtıcı olmaz” dedi.
İhracat 7,6 milyar $
Savunma sektörü, 2011’de 883 milyon dolar ihracat yapmıştı. Bu rakam 2016’da 1,68 milyara kadar yükseldi. Son 5 yıllık ihracat, 7,6 milyar dolara ulaştı.
10 milyar dolarlık siparişi mevcut
Savunma Sanayii İcra Komitesinin bu ay yaptığı toplantıda, savunma sistemi, tank modernizasyonu, elektronik koruma sistemleri ve gemi projelerinin de aralarında bulunduğu 5 milyar dolar tutarında 22 proje karara bağlandı. Burada ASELSAN’ın tam adı geçmese bile, sadece iki projeden 12 ay içinde 1,4 ve 1,6 milyar değerinde sipariş alabileceği belirtildi. ASELSAN’ın hâlihazırda 6 milyar dolar civarında bekleyen iş potansiyeli de bulunuyor. Şirket, gelirini 2012-2016 yılları arasında iki katına çıkardı. 6 yıldır bilançosunu artıda kapatan ASELSAN, net kârını 3. çeyrekte geçen yılın aynı dönemine kıyasla 1,5 kat artırarak 389 milyon liraya yükseltti. Türkiye’nin millî olarak üretmek istediği savunma projeleri arasında tank, fırkateyn, uçak ve füze sistemlerinin de bulunması, ASELSAN’ın daha başka birçok projeye dâhil olabileceğini akıllara getiriyor.
ATAK helikopterine de sistem geliştiren ASELSAN, geçtiğimiz yıllarda çok farklı cihazlar üzerinde çalışan mühendislerin sır ölümleriyle de gündeme gelmişti.
Asla geçit vermeyiz
Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci, Halkbank hisselerindeki hareketle ilgili önemli açıklamalarda bulundu. Tüfenkci, “Türkiye’yi terörle dize getiremediler, ekonomiyi vurarak dize getirmeye çalışıyorlar. Hatırlayın, özellikle 2013 yılında Türkiye’de faizler, döviz kurları düşmüş, borsaya bakıldığı zaman 75 binlerde. Bakıyorsunuz ağaçları bahane ederek Gezi Parkı olaylarını çıkartıyorlar ve bu, hükûmeti devirme eylemi olarak geçiyor. Kim zarar ediyor? Dolar, faizler yükseldi, netice itibarıyla da kaybeden esnafımız, vatandaşımız oldu. 15 Temmuz darbe girişimi oluyor. Ne oldu? Borsa çöktü, dolar faiz yükseldi. Kazanan faiz lobileri, kaybeden millet oldu. Bu sefer de Halk Bankası üzerinden, Rıza Sarraf üzerinden bir operasyon çekmeye çalışanlar, tekrardan borsayı, dövizi hareketlendirerek yeni bir operasyon çekmeye çalışıyorlar. Şunu iyi bilsinler ki biz bu şoklara da, bu operasyonlara da asla geçit vermeyiz” dedi.