İSTANBUL (AA) - Çok yönlü kişiliği ve başarılı bir iş adamı olmasının yanı sıra tevazusu, samimiyeti ve insan sevgisiyle Türk halkının gönlünü fetheden, halkın, sevgisini "Sakıp Ağa" diyerek gösterdiği Sakıp Sabancı, on beş yıl önce hayata veda ederken, geride kendisini özlemle anan bir aile, onlarca dost, binlerce çalışan ve seven milyonlarca insan bıraktı.
Renkli ve enerjik kişiliğiyle de tanınan Sabancı, 7 Nisan 1933'te Kayseri'nin Akçakaya köyünde, altı çocuklu Hacı Ömer ve Sadıka Sabancı çiftinin ikinci çocuğu olarak dünyaya geldi.
Ailesinin Adana'ya göç etmesiyle çocukluğu bu ilde geçen Sabancı, Adana Erkek Lisesi'nden 3 yıl boyunca yakasını bırakmayan zatürre hastalığı nedeniyle ayrılarak, Akbank’ta stajyer memur olarak erken yaşta iş hayatına atıldı.
Ardından sırasıyla Bossa Un Fabrikası'nda veznedarlık, Çiftlik Müdürlüğü ve Bossa Tekstil İşletmesi Müdürlüğü yaptı. 1957’de Bossa Tekstil Fabrikası’nda Genel Müdür Yardımcılığı’nı üstlenen Sakıp Sabancı, aynı yıl teyzesinin kızı Türkan Civelek ile evlendi. Çiftin, 1964 yılında Dilek, 1970 yılında Metin ve 1973'te Sevil olmak üzere üç çocuğu dünyaya geldi.
Babası Hacı Ömer Sabancı'nın vefatından bir yıl sonra, 1967'de kardeşleriyle birlikte "Hacı Ömer Sabancı Holding AŞ"yi kurdu ve 38 yıl boyunca Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini üstlendi. 1974'te Sabancı Holding'i, o dönemler Sabancı Holding Genel Koordinatörü olarak görev yapan eski Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın ısrarı üzerine İstanbul'a taşıdı.
Sabancı Topluluğu'nu dünyaya açtıBu dönemde Sabancı Topluluğu, çoğunlukla yüzde 50-50 ortaklık kurduğu, aralarında Bridgestone, DuPont, Toyota, Philip Morris, Kraft Foods International, Danone, IBM, Carrefour gibi dünya devlerinin bulunduğu şirketlerle ismini birleştirerek Sabancı logosunu dünyaya tanıttı.
Sabancı, 1964 yılından itibaren, 25 yıl süreyle Adana ve Kocaeli Sanayi Odaları, Türkiye Sanayi ve Ticaret Odaları Birliği üyeliği ve başkanlığı yaptı, ayrıca muhtelif vakıflarda çeşitli zamanlarda görevler üstlendi. 1986 yılında Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) Yönetim Kurulu Başkanlığı'nı üstlenen Sabancı, 1987-1990 yılları arasında derneğin Yüksek İstişare Konseyi Başkanlığı'nı yaptı. Sakıp Sabancı, Hacı Ömer Sabancı Vakfı'nın kurucuları arasındaydı.
Eğitime büyük önem veren Sakıp Sabancı, bu yıl 20. akademik yılını kutlayan Sabancı Üniversitesi'nin Onursal Mütevelli Heyeti Başkanlığı'nı da yaptı.
Konutu olarak kullandığı Atlı Köşk, uzun yıllar Sakıp Sabancı'nın zengin hat ve resim koleksiyonunu barındırarak, 1998 yılında da Sabancı Ailesi tarafından içindeki koleksiyon ve eşyalar ile müzeye dönüştürülmek üzere Sabancı Üniversitesi'ne bağışlandı. 2002 yılında da Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi olarak kapılarını ziyarete açtı.
Sakıp Sabancı'nın; İşte Hayatım (1985), Para Başarının Mükafatıdır (1985), Gönül Galerimden (1988), Rusya'dan Amerika'ya Gezdiklerim Gördüklerim (1989), Ücret Pazarlığı mı Koyun Pazarlığı mı? (1990), Değişen ve Gelişen Türkiye (1991), Daha Fazla İş Daha Fazla Aş (1993), Başarı Şimdi Aslanın Ağzında (1998), Hayat Bazen Tatlıdır (2001), Bıraktığım Yerden Hayatım (2004) adlı kitapları yayımlandı. İşte Hayatım kitabı İngilizce ve Japonca’ya, Değişen ve Gelişen Türkiye kitabı İngilizce’ye çevrildi.
Sakıp Sabancı'ya 1984'de Eskişehir Anadolu Üniversitesi, 1986'da New Hampshire Üniversitesi (ABD), 1992'de İstanbul Yıldız Teknik Üniversitesi, 1993'de Kayseri Erciyes Üniversitesi, 1997'de İstanbul Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, KKTC Girne Amerikan Üniversitesi, Edirne Trakya Üniversitesi ve İstanbul Üniversitesi, 1998'de Washington Southeastern Üniversitesi (ABD), 1999'da Çukurova Üniversitesi ve 2002'de Kırıkkale Üniversitesi tarafından "Fahri Doktorluk" unvanı verildi.
Sakıp Sabancı, ayrıca 1987 yılında "Belçika Kraliyet Nişanı" ve 1992'de Japon Hükümeti tarafından verilen "Kutsal Hazine Altın ve Gümüş Yıldız Nişanı" ile 2000 yılında Sabancı Üniversitesi Müzesi'ne bağışladığı ve "Altın Harfler" adı altında Türk Hat eserlerinin ve tablolarının ilk defa Louvre Müzesi'nde sergilenmesini sağlayarak Fransa'da Türk kültürünü tanıtmadaki başarılı katkılarından dolayı Fransız Hükümeti tarafından "Legion d'honneur" Şeref Nişanı ile onurlandırıldı.
Sakıp Sabancı'ya 1997 yılında Cumhurbaşkanlığı tarafından "Devlet Üstün Hizmet Madalyası", İsviçre'nin Zürih kentindeki Avrupa Ekonomi Enstitüsü tarafından "Avrupa Kristal Dünya Ödülü" ve Hukukun Egemenliği Derneği tarafından da "Kaliteli İnsan Onur Ödülü" verildi.
Sakıp Sabancı 1999 yılında New York'ta Friends of the American Board Schools in Turkey (FABSIT) tarafından verilen "Yılın İşadamı Ödülü”nü, Türk-Amerikan İşadamları Derneği (TABA) tarafından verilen "Türkiye Tanıtım Ödülü"nü aldı.
Sabancı, 71 yaşındayken hayata gözlerini yumduTürkiye genelinde birçok caddeye "Sakıp Sabancı" adı verildi. Sakıp Sabancı Türkiye'de Artvin, Erzurum, Kırıkkale illeri ve Torbalı beldesi ile ABD'de New Hampshire, Houston ve Beverly Hills kentlerinin "Fahri Hemşehrisi" seçildi.
Sakıp Sabancı, 10 Nisan 2004'te 71 yaşındayken hayata gözlerini yumdu ve düzenlenen devlet töreninin ardından yaklaşık 100 bin kişinin katıldığı cenaze töreniyle Zincirlikuyu Mezarlığı’nda toprağa verildi. Sabancı, vefat ettiğinde, Amerikan iş dergisi Forbes'un milyarderler listesinde 147'inci sırada yer aldı.
Sakıp Sabancı'nın ardındanSakıp Sabancı’nın adı çeşitli kurumlarla ve ödüllerle yaşatılıyor.
1974 yılında hizmete giren Sakıp Sabancı Ortaokulu ailenin ilk kalıcı eserlerinden birisi oldu. Her yıl okulu başarıyla bitiren ilk üç öğrenciye “Sakıp Sabancı Eğitim Ödülleri” ve lise öğrenimleri süresince de “Sakıp Sabancı Başarı Bursu” veriliyor.
Sabancı Vakfı tarafından yaptırılarak kullanım hakkı Milli Eğitim Bakanlığı’na devredilen okul ise 1998-1999 eğitim-öğretim yılından itibaren de Anadolu Lisesine dönüştürülerek Sakıp Sabancı Anadolu Lisesi adını aldı.
Eğitim alanındaki başarıların teşvik edilmesi amacıyla başlatılan ödül programları kapsamında her yıl Sakıp Sabancı Anadolu Lisesi’ni ilk 3 derece ile bitiren 3 öğrenciye “Sakıp Sabancı Eğitim Ödülü” veriliyor. Ayrıca, Sakıp Sabancı Anadolu Lisesi’nden mezun olan ve Lisans Yerleştirme Sınavı’nda en yüksek puanı alan 3 öğrenciye de üniversite öğrenimleri süresince “Sakıp Sabancı Başarı Bursu” veriliyor.
Kandilli Kız Lisesi olarak kullanıldığı dönemde 1986 yılında geçirdiği büyük yangın sonrasında harap hale gelen Adile Sultan Sarayı, Sakıp Sabancı’nın bağışı ile restore ettirildi.
2005 yılında Milli Eğitim Bakanlığı, İstanbul Valiliği, Sabancı Vakfı ve Kandilli Kız Lisesi Eğitim ve Kültür Vakfı’nın (KANKEV) desteklerini bir araya getirmeleri ile yeniden hayat bulan Adile Sultan Sarayı, “Sakıp Sabancı Kandilli Eğitim ve Kültür Merkezi-Adile Sultan Sarayı” adı ile hizmet vermeye başlamıştır.
Milli Eğitim Bakanlığı merkez binasında bulunan ve Bakanlık tarafından "Sakıp Sabancı Toplantı Salonu" adı verilen salon, tefrişi Sabancı Vakfı tarafından gerçekleştirildikten sonra sağlığında eğitime büyük önem veren merhum Sakıp Sabancı'nın üçüncü vefat yıl dönümüne rastlayan 11 Nisan 2007 tarihinde açıldı.
İSOV Endüstri Meslek Lisesi ve Eğitmen Eğitim Merkezi Kompleksi’nde bulunan, “İSOV Sakıp Sabancı Konferans Salonu”nun yapımı 2008 yılında tamamlandı.
Önceleri Süvari Kışlası olarak; sonra Vergi Dairesi Binası olarak kullanılan ve mülkiyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı’na tahsis edilen 2 katlı koruma altındaki bina Sabancı Vakfı tarafından restore ettirilerek müze ve sanat galerisine dönüştürüldü.
Şehir merkezinde bulunan tarihi yapının restorasyonu tamamlandıktan sonra Sakıp Sabancı'nın vasiyeti üzerine üst katta yer alan müzeye “Sakıp Sabancı Mardin Kent Müzesi” adı verildi. Alt katta yapılan galeriye ise Sabancı Vakfı ile birlikte Dilek Sabancı da maddi destek sağladığı için “Dilek Sabancı Sanat Galerisi” adı verilerek 1 Ekim 2009 tarihinde yapılan açılış töreniyle halkın hizmetine sunuldu.
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nin resim, heykel, geleneksel Türk sanatları bölümlerinden mezun olanlar arasında ilk 3 dereceye giren toplam 9 öğrenciye “Sakıp Sabancı Sanat Ödülü” veriliyor. Tiyatro sanatının gelişmesine önemli katkılarda bulunmuş ustalara minnet ve saygı sunmak amacıyla 2005 yılından bu yana her yıl “Sakıp Sabancı Yaşam Boyu Başarı Ödülü” veriliyor.
Sakıp Sabancı Spor Ödülleri; dört yılda bir düzenlenen Olimpiyat Oyunlarında, Engelliler (Paralimpik) Olimpiyat Oyunlarında ve Özel Olimpiyatlar Dünya Yaz Oyunlarında (Special Olympics) altın madalya kazanan sporculara veriliyor.
Sakıp Sabancı Kürsüsü ve Sakıp Sabancı Türkiye Çalışmaları Merkezi, New York’ta bulunan Columbia Üniversitesi’nde kuruldu.
"Sakıp Ağa", çeşitli törenlerle anılacakRenkli ve enerjik kişiliğiyle de tanınan ve halkın, sevgisini "Sakıp Ağa" diyerek gösterdiği Sakıp Sabancı için yarın saat 11.00'de Zincirlikuyu Mezarlığı'nda ailesi, Sabancı Holding çalışanları ve sevenlerinin katılımıyla bir tören düzenlenecek.
Ayrıca, Sabancı Center'da 19.00'da, Sabancı Üniversitesi ve Sakıp Sabancı Ailesi ev sahipliğinde, Sakıp Sabancı Uluslararası Araştırma Ödülü ve Anma Töreni gerçekleştirilecek.
Muhabir: Handan Güneş