Prof. Dr. Nevzat Tarhan, adaylara masa başında tercih konusunda uyarıda bulunarak tercih edilecek üniversitenin mutlaka ziyaret edilmesi gerektiğini kaydetti.
Üsküdar Üniversitesi Rektörü Psikiyatrist, Prof. Dr. Nevzat Tarhan, meslek ve üniversite seçiminin önemli olduğunu belirterek hem üniversite adaylarına hem de anne-babalara tavsiyelerde bulundu.
Meslek cilt değil, elbise gibidir
Meslek deyince anlaşılan şeyin kişiden kişiye değiştiğini belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Meslekten ne anladığımız çok önemli. Meslek denilince genellikle kişinin hayat boyu geçireceği, ekmeğini kazanacağı alan gibi değerlendirilir. Meslek cilt gibi değil, elbise gibi görülmelidir. Mesleği cilt gibi görenler var. Oysa mesleğimiz cilt değil, elbisedir. Cilt vücudun bir parçasıdır çıkmaz. Mesleği böyle gördüğün zaman, kişi bir mesleğe giriyor. Kendisine uygun olduğunu düşünüyor. Bazı meslekler zaman içerisinde önemini kaybediyor ya da şartlar değişiyor. Böyle durumlarda o mesleğe yeni yorumlar gerekiyor. Mesleği elbise gibi görürsek onu değiştirebiliyoruz ya da ona uygun bir şekilde değişiklik yapabiliyoruz. Mesleği katı bir şekilde değerlendiren insan, mesleğini yönetemez, meslek onu yönetir hale geliyor. Bu nedenle mesleği vücudumuzun bir uzantısı ya da parçası değil, elbise gibi düşünmeliyiz. Meslek de tıpkı elbise gibi bize uygun olsun, bizi rahatlatsın, bize hizmet etsin” diye konuştu.
Meslek seçiminde önemli olanın kişinin kendi yol haritası ve kendi geleceği olduğunu belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, meslek seçiminde meslek odaklı değil, insan odaklı hareket etmenin daha önemli olduğunu ifade etti.
Mesleğe gerçekçi olmayan anlamlar yükleniyor
Meslek seçiminde kişisel özelliklerin ve yeteneklerin göz önünde bulundurulmasını ve dayatmalardan kaçınılması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Öyle babalar var ki, 5-6 çocuğu var. Hepsi için ayrı plan yapmış. Şu doktor olacak, şu mühendis olacak diye. Çocuklarını mesleklere dağıtmış, çocuklarının görüş ve fikirlerini almadan, büyüyünce ilgi alanlarının ve yeteneklerinin ne olduğunu bilmeden belirleyici ve ısrarcı olan tutucu yaklaşımlar var. Bunlar hem bilimsel olarak uygun değil hem de çocuğun geleceğini perişan edebilecek durumlar. Bu nedenle mesleğe doğru anlamlar yiklemek gerekiyor. Meslek, bir amaç değil; kişinin hayat yolunda ilerlerken temel ihtiyaçlarını karşılaması, geçimini sağlaması için aracı olan bir konudur” dedi.
Kaptan köşkünde çocuk oturmalı
“Ailelerin bu aşamadaki en öncelikli görevi, çocuklarına rehber ve kılavuz olmaktır” diyen Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Anne-babaların geminin kaptan köşküne oturmamaları gerekir. Onlar çocuğa kılavuzluk edecekler. Hayat gemisini çocuk yürütecek. Çocuk, gemisinin kaptanı olacak ama anne babaya danışabilecek. ‘Ben şöyle yapmak istiyorum, ne dersiniz?’ diye soracak. Çocuk, anne ve babasının yıllara dayanan tecrübesinden yararlanmalı. Çocuk kendinden deneyimli olan kişilere danışmalı” dedi.
Akıllı insan başkalarının tecrübelerinden yararlanır
Öğrenmenin iki şekilde olduğunu belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Hayatta danışarak ilerleyen, en az hatayı yaparak yolu bulur. İki önemli öğrenme stili vardır;biri deneme yanılma yolu. İkincisi ise başkalarının tecrübelerinden faydalanma. Deneme yanılma yöntemiyle öğrenmeye ömrümüz yetmez. O halde akıllı insan başkalarının tecrübelerinden yararlanır, bilene sorar. Öğrenmeye açık olmak gerekiyor” dedi.
Bencil hedefler tembelleştiriyor
Çocuklara meslek seçiminde somut hedefler değil soyut ve sosyal hedefler konulması gerektiğini belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Meslek bir amaç değil araçtır. Amaç nedir? Hayatının sonunda nasıl anılmak istersin? Nasıl bir insan olmak istersin? Bu gibi soyut amaçlar olacak. Somut amaçların olması istenirse yani ‘Evim, arabam olsun’ denirse kişi tembelleşiyor. Yetenekleri yok olup gidiyor. İnsana somut amaçlar değil, soyut amaçlar yakışır, bu amaçlar insanidir. Soyut amaçlar bireysel faydayı değil, toplumsal faydayı hedefler. Bir insanın değerini gösteren, o insanın insanlara yaptığı katkı oranındadır. Yani bir insanın değeri kendine yaptığı katkı ölçüsünde değil, yaşadığı topluma, ülkesine, vatanına, insanlığa yaptığı katkı derecesinde insan değerlidir. Ne kadar zengin olduğu değerlilik ölçüsü değildir. Bu nedenle tarihe baktığımız zaman hep bireysel başarılar değil, toplumsal faydayı ön plana çıkaranlar faydalı olmuştur. Onun için gençlere ego ideali verirken sadece zenginleşmek, varlıklı olmak, meşhur olmak gibi somut ve geçici y da bencilce hedefler yerine sosyal hedefler koymak gerekiyor” dedi.
Meslek seçimi, kariyer testine göre belirlenmeli
Meslek seçimi yaparken gencin kişilik özelliklerine uygun ilgi alanlarını belirleyen kariyer testi yapmalarını öneren Prof. Dr. Nevzat Tarhan, şunları söyledi:
“Meslek tercihini yaparken kariyer testi denilen, internet ortamında da bulunan ve 15 dakikada yapılan basit pratik testlerden yararlanılabilir. Bu testler kişinin meslek alanlarını belirlemede yardımcı oluyor. Bu testler meslek değil, kişinin hangi mesleğe yatkın kişilik tipi olduğunu gösteriyor. Üsküdar Üniversitesi olarak biz Holand Testi denilen bir testi rutin olarak kullanıyoruz.
Kişilik özelliklerine uygun alanlar tavsiye ediliyor
Web sayfamızda bulunan bu testi herkes yapabilir. Bu testin sonucunda 6 sonuç çıkıyor. Kişi, gerçekçi bir kişilik tipine mi sahip, araştırmacı özellikleri var mı, tutucu bir kişilik mi, girişimci bir kişi mi, sosyal biri mi yoksa artistik yönü güçlü estetik özellikleri olan biri mi? Bu 6 kişilik tipinden biri ön plana çıkarsa onunla ilgili alanlarda tercih yapması tavsiye ediliyor. Adaya kendi kişiliğine uygun alanlara yönelmesi tavsiye ediliyor: Çünkü orada daha başarılı olursun, orada daha hızlı karar verebilirsin, olayları daha iyi algılarsın, daha hızlı ilerlersin, daha derinleşebilirsin tarzında sonuçlar veriyor. Kişilik tipi tutucu çıkan biri girişimciliğin ve AR-GE’nin önemli olduğu meslekleri seçerse zorlanır. Adaylara kariyer testi yapmalarını tavsiye ediyoruz.”
Üniversitenin amiral gemisi olması önemli
Meslek seçiminde tercih edilecek üniversitenin uzmanlık alanı, akademik kadrosu, altyapı ve uygulama olanaklarının önemli olduğunu ve mutlaka göz önünde bulundurulması gerektiğini belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Mesleği nerede öğreneceğiniz önemli. Bunun için de her üniversitenin ya da mesleği öğreneceğiniz kurumun amiral gemisi vardır. Bazı meslek ve alanlarda çok iyidir. Akademik kadrosu iyidir, kimi sağlıkta ön plandadır kimi davranış bilimlerinde örneğin psikolojide hem alt yapı hem de akademik kadro anlamında ön plandadır. Genetik ya da biyomühendislikte iyidir. İletişimde teori ve pratik olanakları sunmada çok iyidir… Adaylar seçmek istediği alanda en iyi olan kurumları araştırmalıdır” dedi.
Üniversiteler ziyaret edilmeli
Üniversitelerin mutlaka araştırılmasını ve yerinde ziyaret edilmesi gerektiğini belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Üniversitelerin web sitelerinden akademik kadro, bölüm ve programlara ilişkin bilgi edinebilir ama bu yetmez bizzat gidip üniversiteyi yerinde görmesinde fayda var. Burada en az 4 yılını geçirecek. ‘Burada benim için verimli bir eğitim ortamı var mı? Öğrenci dostu bir üniversite mi?’ buna bakması gerekiyor. Öğrenci odaklı, öğrenci dostu bir üniversite olması önemli. Bu ortamın sağlandığına dikkat edilmeli. Bunu da ancak gidip yerinde görerek anlayabilir” uyarısında bulundu.
Tercih robotları hata yapmayı azaltıyor
Üniversitelerin tanıtım dönemlerinin bu konuda önemli bir fırsat sunduğunu belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Tanıtım dönemlerinde bölüm hocaları bilgilendirmeler yaparlar. Adayın kafasında soru işareti varsa bu önemli bir fırsattır. Sorularını bizzat sorabilir ve fikir alabilir. Meslek seçiminde tercih robotları çok işe yarıyor. Tercih konusunda hata yapmayı azaltıyor. Ayrıca bu dönemde görevli olan tercih danışmanları tanıtım döneminde aktif olarak çalışıyorlar. Üniversite olarak, rehberlik birimimizin güçlü tercih uzmanı kadromuzla aday arkadaşlarımıza destek olacağız. Üniversite adayları, bu dönemde üniversiteleri ziyaret ederek uzmanlardan yardım alabilirler. Adaylar güçlü ve zayıf yönlerini belirlemede bu uzmanlardan yardım alabilirler” dedi.