İSTANBUL (AA) - Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB) Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Makbule Yönel Maya, gayrimenkul sektörünün "Sat-Yap" sürecinden "Yap-Sat" sürecine geçtiğini belirterek, 2020 yılında satışların tamamlanmış sıfır konut ve ikinci el konuta yöneleceğini, yabancıya satışta ise Çin'in daha çok konuşulacağını bildirdi.
TSKB Gayrimenkul Değerleme'den yapılan açıklamada, Maya'nın gayrimenkul sektörüne ilişkin değerlendirmeleri paylaşıldı.
Buna göre, gayrimenkul sektörünün 2016 yılı itibarıyla aslında kabuk değiştirmeye başladığını dile getiren Maya, "Bu değişiklik 2015 ve öncesinde öğrendiğimiz konut hikayesini sil baştan yeniledi. Bu yenilenme sürecini 2019 yılında iliklerimize kadar hissettik. 2019 ve sonrası yıllar için konutta şimdiye kadar çok basit bir gerçek olan ‘Sat-Yap’ sürecinden ‘Yap-Sat’ sürecine geçildiğini söyleyebiliriz. Aynı hedef kitleye üretilen konut stokundaki doygunluğun önümüzdeki birkaç yıl devam edeceği görünüyor. Farklı hedef kitleye yönelik ürün geliştirilebilmek için de uygun arsa bulmak kritik öneme sahip." açıklamasında bulundu.
- "2019 yılında 1 milyon 250-1 milyon 275 bin konut satışı bekliyorum"
2019'un ilk 8 ayında sektörün yaşadığı durağanlığa değinen Maya, eylül ve ekim aylarında ise ipotekli konut satışlarında tarihi rekor kırıldığını hatırlattı.
Maya sektörün 2019 yılı performansına ilişkin şu değerlendirmelerde bulundu:
"Kasım ayında satış adetlerinin bir miktar geriye geldiğini görsek de yılın ilk üç çeyreğindeki yavaşlık son çeyrekteki hareketlilikle birleştiğinde yılı, 1 milyon 250 bin-1 milyon 275 bin civarında konut satış adediyle kapatacağımızı öngörüyorum. Yabancıya konut satışlarında ise 19 Eylül 2018 tarihi önemli bir milat olmuştu. Bu tarihle birlikte vatandaşlık hakkı için konut edinme alt sınırının 250 bin dolara indirilmesiyle birlikte yabancı satışlarında önemli hareketlilik görmüştük. Bu tarihten önce aylık ortalama 2-3 bin adet konut yabancıya satılırken bu tarihten sonraki ilk dört aydaki yabancıya konut satışı 4 bin 250 ile 6 bin 300 adet arasında değişmişti. 2019 yılının başından itibaren ise yabancı satışlarının genel itibarıyla ortalamada 3 bin 600 adet seviyelerinde, en yüksek olduğu ekim ayı itibarıyla 4 bin 272 adet seviyesinde gerçekleştiğini gördük. Yıl toplamının ise 44 nim -45.000 adet bandında kapanabileceğini öngörüyorum. Yabancıya satışların toplam satış içindeki payının yüzde 4 seviyesinin üzerinde olmayacağı bir yılı kapatacağız gibi görünüyor."
- "Bitmiş konutu satmak, inşaatı devam eden konutu satmaya göre daha kolay olacak"
2020 yılı için konut satışlarının zorlanabileceği iki ana konu olabileceğini belirten Makbule Yönel Maya, "İlki mevcut satışta olan konut stokunun müşterisi olabilecek pazarın yine kısıtlı olabilme ihtimali. İkincisi ise inşaat maliyetlerindeki artışla birlikte yeni proje yapma isteğinin geliştirici tarafında çok olmayacağı bir yıl bizi bekliyor olabilir. Bir diğer konu da 2019 yılında ikinci el konut satışları, ilk el konut satışlarına göre daha hareketli bir pazara sahipti. 2020 yılında da teslim edilecek proje sayısındaki azalma ile bu trend benzer şekilde devam edebilir." ifadelerini kullandı.
Maya, özelikle son bir iki yıldır yaşanan gelişmelerin nihai tüketiciyi biraz daha temkinli davranmaya yönelttiğini ve bunun tamamlanmış konut satışlarına yönelimi artıracağını bildirdi.
Dolayısıyla bitmiş konutu satmanın, inşaatı devam eden konutu satmaya göre daha kolay olacağını savunan Maya, şunları kaydetti:
"Diğer yandan erişilebilir konut kavramı bizler için daha önemli olacak. Bu erişebilirliği fiyat anlamında düşündüğümüzde değeri görece yüksek olan bölgelerde yeni konut stoku deprem nedeniyle tercih sıralamasında ilk olacak iken, fiyat açısından bakıldığında eski yapı stokuna bazı semtlerde talep canlı kalacaktır. Ülkemizde önemli bir inşaat yapma metodu olarak görülen hasılat paylaşım sözleşmeleriyle iş yapma kültürünün de 2020 için çok geçerli olmayacağı bir yıl olacak gibi görünüyor. Nihai tüketici ve konut kullanıcısı tarafında bakıldığında ise basitlik ve rasyonellik konularının geçtiğimiz yıllara göre daha ön planda olacağını düşünüyorum."
- "2020 yılında da Çin'i konuşacağız"
,Yabancıya satış konusunda öngörülerini de paylaşan Maya, şöyle devam etti:
"Yabancıya satışta etkili olan temel iki konunun vatandaşlık hakkı limiti dışında, TL ve yabancı para kurlarındaki ilişki olduğunu görüyoruz. Yabancı satışlarında 2018 ile 2019 yılını kıyasladığımızda Çin vatandaşlarının konut alımında bir hareketlenme olduğunu görüyoruz. 2020 yılında da Çin’i bu anlamda konuşacağız. Çin dışında 2018 ve 2019 yıllarını ilk 11 ay olarak kıyasladığımızda konut alım adetlerinde İran, Libya, Yemen, Cezayir ve Filistin ülkelerinde gözle görünür artış oranlarını görüyoruz. 2020 yılı için de benzer bir trend devam edebilir."