BUDAPEŞTE (AA) - Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Macaristan Başbakanı Viktor Orban ile Gül Baba Türbesi'nin açılışına katıldı.
Burada konuşan Erdoğan, iki ülke ilişkileri açısından önemli bir ziyaretin yanı sıra aynı zamanda Türkler ve Macarların asırlara dayanan köklü dostluğunun sembollerinden birinin açılışını yaptıklarını belirtti.
Kavuğunda taşıdığı güllerden dolayı bu isimle anılan Bektaşi dervişi Gül Baba'nın 477 yıl önce bu tepede şehadete ulaştığını aktaran Erdoğan, temsil ettiği değerler ve şahsında sembolleşen hasletler daha da önem kazanan Gül Baba'nın tüm Macaristan'da tanındığını söyledi.
"Gül Baba geçmişten daha çok bugünle ve gelecekle ilgilidir"Gül Baba isminin, vefa, cesaret, adalet, fedakarlık, saygı ve sevgi gibi değerlerle özdeşleştiğini vurgulayan Erdoğan, şöyle devam etti:
"Zamana meydan okuyan bu türbeye, bize sadece ortak tarihimizi hatırlatan bir ata yadigarı olarak bakamayız. Gül Baba geçmişten daha çok bugünle ve gelecekle ilgilidir. Gül Baba kendisini ziyaret edenlere, adeta tarihin derinliklerinden seslenerek insanlığın bekasının, farklı kültürler arasında karşılıklı saygı, anlayış ve dostluktan geçtiğini hatırlatır. Gül Baba sevginin nefrete, barışın çatışmaya, dayanışmanın bencilliğe galebe çalmasının da sembolüdür."
Erdoğan, 17. yüzyıldaki seyahatleri sırasında Macaristan'a da gelen merhum Evliya Çelebi'nin, Gül Baba için yazdığı beyiti hatırlattı.
Başkan Erdoğan, Çelebi'nin, beyitindeki, "Aşıku sadıkınım, ettim ziyaret ben geda. Bülbül-i guya gibi efgan edem ey Gül Baba." ifadelerinin, "Aşık ve sadığın olan bir dertli kul gibi seni ziyaret ettim. Dertli bir bülbül gibi huzurunda figan edeyim Gül Baba." anlamına geldiğini belirtti.
Erdoğan, bir başka şairin ise Gül Baba'yı ziyaret ettikten sonra hissiyatını, "Bir tepenin üstünde anka gibi Gül Baba, uyandırır ruhları boyayıp kokusuna." şeklinde dile getirdiğini bildirdi.
"Gül Baba manevi mirasıyla iki ülke dostluğun nişanesi"Erdoğan, "Gül Baba cismiyle aramızda bulunmasa da ismiyle, hatırasıyla, bilgeliğiyle burada yatıyor. Gül Baba, kendisine Türkiye ve Macaristan'da duyulan saygı ile muhabbet ve sevgiyle, güller içinde yattığı bu güzel bahçede hakikatin kutbu olmaya hala devam ediyor. İnşallah gelecek asırlarda da Gül Baba manevi mirasıyla iki ülke dostluğunun nişanesi olmaya devam edecektir." dedi.
Merhum Evliya Çelebi ve farklı dönemlerde türbeyi ziyaret eden seyyahların, Macar halkının Gül Baba Türbesi'nin korunmasına verdikleri önemden bahsettiğini aktaran Erdoğan, Gül Baba Türbesi'nin onca badireyi aşıp tüm güzelliği ve ihtişamıyla bugüne kadar ulaşabilmesinin sebebinin bu ihtimam, itina ve hürmet olduğunu ifade etti.
"Tuna'nın güzelliğine güzellik kattı"Gül Baba'nın şahadetini izleyen yıllarda Budin Beylerbeyi Mehmet Paşa'nın yaptırdığı türbenin zaman içerisinde pek çok tamirat gördüğünü belirten Erdoğan, bundan önceki son büyük restorasyona imza atan 9. Cumhurbaşkanı merhum Süleyman Demirel ile dönemin Macaristan Cumhurbaşkanı Göncz Arpad'ın türbenin açılışını 1997'de yaptığını hatırlattı.
"Onlar bu mirası bize emanet ederken türbeyi daha da güzelleştirip gelecek nesillere aktarma görevini de devretmişlerdir." diyen Erdoğan, Macaristan Başbakanı Orban ile bu görevi yerine getiriyor olmanın bahtiyarlığı içinde olduğunu vurguladı.
Farklı ve güçlü bir restorasyon gerçekleştirmenin mutluluğunu yaşadıklarını aktaran Erdoğan, şu değerlendirmelerde bulundu:
"İnanıyorum ki bu mübarek mekan, gelecek kuşaklar tarafından da büyük bir ihtimamla korunacak ve Türk-Macar dostluğunun en kıymetli sembollerinden biri olmaya devam edecektir. Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansının büyük katkılarıyla ve Macaristan yönetimiyle birlikte gerçekleştirilen bu son restorasyon türbeye yepyeni bir çehre ve estetik değer kazandırdı. Türbe külliyesi, bahçe düzenlemeleri ve iç mekanlarıyla çok farklı ve göz alıcı bir görünüme kavuştu. Gelenekle moderni başarıyla sentezleyen bu projenin, Tuna'nın güzelliğine güzellik, Budapeşte'nin ihtişamına ihtişam kattığına inanıyorum."
"Macaristan birçok ülkeye örnek olmakta"Macaristan'daki ortak tarihi ve kültürel miras örneklerinin sadece Gül Baba Türbesi'nden ibaret olmadığını dile getiren Erdoğan, iki ülkenin kadim dostluğunu, dayanışmasını ve ortak tarihini temsil eden pek çok eserin bulunduğunu hatırlattı.
Erdoğan, Zigetvar, Peyç, Eğri, Şikloş gibi kentlerde de Osmanlı döneminden kalma pek çok tarihi yapının olduğuna işaret ederek, şöyle dedi:
"Macaristan bunları korumakla sadece tarihini değil insanlığın ortak kültürel mirasına da sahip çıkmakta ve başka birçok ülkeye de örnek olmaktadır. Bu tutumundan dolayı Sayın Başbakan Orban'ın şahsında Macaristan hükümetine şahsım, milletim adına çok teşekkür ediyorum. Türkiye olarak bu çabalarında Macaristan'a bugüne kadar güçlü destek sağladık, sağlamaya devam edeceğiz. Bölgesel barış ve istikrara yönelik tehditlerin arttığı bir dönemde iş birliğimizin çok daha büyük önem kazandığına inanıyorum. Dini, etnik ve kültürel farklılıkları kaşıyarak insanları birbirine düşürmeye çalışanlara inat biz, Gül Baba'nın kutlu mirasına sahip çıkarak, dayanışmanın dilini konuşacağız. Yaklaşık 500 yıl önce Gül Baba'nın yaptığı gibi bu topraklara husumet tohumları yerine sevgi tohumları ekeceğiz."
Erdoğan, 5 yıl aradan sonra Cumhurbaşkanı olarak gerçekleştirdiği bu ziyaretin gelecek döneme dair çok önemli bir mesaj olduğuna işaret etti.
Erdoğan, "Türk-Macar iş birliği Gül Baba Hazretlerinin manevi gölgesi altında kök salmaya devam edecektir. Açışını yaptığımız Gül Baba Türbesi'nin Macar halkı ve Budapeşte için hayırlı ve uğurlu olmasını diliyorum. Bu abidevi eserin iki ülke arasındaki dostluk bağlarının daha da pekişmesine vesile teşkil etmesini temenni ediyorum." ifadesini kullandı.
Galiçya Türk Şehitliği'ne ziyaretCumhurbaşkanı Erdoğan, resmi temaslarının ardından Galiçya Türk Şehitliği'ne geçti. Erdoğan, burada Türk ve Macar milli marşlarının dinlenilmesinin ardından anıta çelenk bırakarak dua okudu.
Daha sonra şehitlik özel defterini imzalayan Erdoğan, deftere şunları yazdı:
"Aziz şehitlerimiz,
Galiçya Cephesi'nde verdiğiniz destansı mücadeleden bir asır sonra Cumhurbaşkanı olarak Macaristan'a düzenlediğim resmi ziyaret vesilesiyle manevi huzurunuzda bulunmanın bahtiyarlığını yaşıyorum. Siz şehitlerimizin bir emaneti olarak gördüğümüz vatanımıza sahip çıkıyor, ekonomide, savunma sanayinde, üretim ve diplomaside Türkiye'yi 2023 senesinde dünyanın en güçlü 10 ekonomisinden biri haline getirmek için gayret gösteriyoruz. Dostumuz ve stratejik ortağımız Macaristan'la iş birliğimizi her alanda ileriye taşıyoruz. Ruhunuz şad olsun."
Şehitlerin kabirlerine karanfil bırakan Cumhurbaşkanı Erdoğan'a, ziyaretinde beraberindeki heyet üyeleri de eşlik etti.
Muhabir: Merve Yıldızalp-Mehmet Tosun-Enes Kaplan