İSTANBUL (AA) - MUSAB TURAN - Medicana Avcılar Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Kemal Yıldız, ebeveynleri güneş çarpmalarına karşı uyararak, "Çocuklar, bebekler, yaşlılar, kronik hastalık sahibi kişiler ve gebeler güneş çarpmalarına karşı çok daha fazla risk altındadır. Çocukların terleme mekanizması yetişkinlere oranla tam anlamıyla gelişmemiştir. Bebeklerde 4. aydan sonra terleme gözükür ve soğutma mekanizması düzgün işleyemez." dedi.
Yıldız, AA muhabirine güneş çarpmalarının çocuklara olası etkileri hakkında açıklamalarda bulundu.
Beyinde vücut sıcaklığını her koşulda dengeleyen ve 36-37 derece arasında tutan hipotalamus adında bir merkez bulunduğunu ifade eden Yıldız, bu merkezin vücuttaki sıcaklık reseptörleri ile bağıntılı çalıştığını kaydetti.
Çok sıcak bir ortamda kalan sağlıklı bir kişinin hipotalamusuna, deri üzerindeki sıcaklığı algılayan reseptörler aracılığı ile uyarıların gittiğini anlatan Yıldız, bu merkezdeki soğutma mekanizmasının harekete geçirildiğini söyledi.
Vücudun bu duruma özellikle terleme yoluyla tepki verdiğini aktaran Yıldız, vücudun terleyerek kendisini soğuttuğunu kaydetti. Böylelikle ani bir sıcaklık artışının önüne geçildiğini ifade eden Yıldız, şunları kaydetti:
"Güneş çarpması, kişideki terleyerek soğutma mekanizmasının devreye girmemesi sonucu gerçekleşir. Kişi terleyemez ve vücudunda ani bir ısı artışı yaşanır. Terleyememenin birçok nedeni olabilir. Kişi susuz kaldığı için, mekanizmanın bir kısmı sorunlu işlediği için ya da sıcaklık reseptörlerinin tam çalışmaması gibi farklı nedenleri olabilir.
Çocuklar, bebekler, yaşlılar, kronik hastalık sahibi kişiler ve gebeler güneş çarpmalarına karşı çok daha fazla risk altındadır. Çocukların terleme mekanizması yetişkinlere oranla tam anlamıyla gelişmemiştir. Bebeklerde 4. aydan sonra terleme gözükür ve soğutma mekanizması düzgün işleyemez. Yaşlılar ve kronik hastalığı olan kişilerde de gelişim tamamlansa da mekanizma başka problemlerden kaynaklı hasar alarak işlevini yerine getiremediği için kişileri risk altına sokmuş olur."
- "Islatılmış bez ile vücudun silinmesi etkili olabilir"
Yıldız, güneş çarpmasının çocuklarda kusma, vücut sıcaklığında artış, baş ağrısı, sersemlik hali, ciltte kuruluk, solunum sayısında artış ve baygınlık hissiyle birlikte bilinç kaybı gibi belirtiler gösterdiğini ifade ederek, şu bilgileri verdi:
"Özellikle çok küçük bebeklerde ve uzun süre tedavi edilmeyen hallerde yaşamı tehdit eden ciddi bir durum halini alabilir. Tedavi edildiği hallerde dahil etkilenme oranına göre kalıcı hasarlar bırakabilir. Güneş çarpmasında ilk olarak, güneşten uzaklaşıp daha serin bir yere geçilmelidir. Bu daha fazla ısı artışının olmasını engeller. Belirtiler ciddi ise özellikle risk altında olan bebekler ve çocuklar hastaneye götürülerek tıbbi tedaviye alınmalıdır. Bu sırada üzerinde kalın kıyafetler varsa çıkarılmalıdır.
Aniden soğuk ile temas ettirmek de faydalı değildir. 1 yaş altı bebekler için özellikle ani sıcaklık değişimleri tehlikelidir. Bunun için suyla ıslatılmış bez ile vücudun silinmesi etkili olabilir. Hastanede ise gereken tıbbi müdahaleler su-elektrolit dengesinin sağlanması gibi uygulamalarla olur. Hastanın durumunu gözlemlemek için monitörize edilebilir."
- "Yüksek koruma faktörü içeren güneş kremi kullanılmalı"
Yıldız, çocukların güneş ışınlarının dik geldiği yaz aylarında saat 10.00-16.00 arasında güneş ışınlarına maruz kalmaması gerektiğini belirterek, eğer bu zaman diliminde dışarıda bulunmak gerekiyorsa, gölge ve serin yerlerden yürünmesini önerdi.
Dışarıda bulunulan zamanda çok fazla efor gerektiren aktivite yapılmaması gerektiğini anlatan Yıldız, şöyle devam etti:
"Yine dışarıya çıkıldığında çocukların şapka, güneş gözlüğü gibi maksimum düzeyde güneşten korunması sağlanmalıdır. Açık renkli, pamuklu ve bol kıyafetler giyilmelidir.
Güneşe çıkmadan en az yarım saat önce yüksek koruma faktörü içeren güneş kremi kullanılmalıdır. Ayrıca günlük sıvı tüketimi konusunda daha hassas olunmalıdır."