İngiliz parlamentosunun salı günü Brexit anlaşmasını reddetmesinin ardından Avrupa Birliği (AB) yetkililerinin ve üye ülke liderlerinin yaptıkları açıklamalar, birliğin yaklaşık 2 yıl süren müzakereler sonucu vardığı Brexit anlaşmasında ciddi anlamda değişikliğe gitmeyeceğine işaret ediyor.
AB bir yandan "anlaşmasız Brexit"e hazırlığını hızlandıracağı sinyalini verirken, diğer yandan İngiltere'nin net bir şekilde "ne istediğini açıklaması" konusunda ısrarcı davranıyor.
AB mevcut anlaşmada kararlı
AB yetkilileri, İngiliz parlamentosunun alt kanadı Avam Kamarasındaki oylamanın sonucundan duydukları üzüntüyü dile getirirken, diğer taraftan da mevcut anlaşmanın "en iyi" anlaşma olduğu konusunda mutabık kalmış durumda.
Oylamanın ardından AB Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker'in yaptığı yazılı açıklamada dikkati çeken husus, mevcut Brexit anlaşmasının "mümkün olanın en iyisi" olduğu ve İngiltere'nin AB'den anlaşmalı olarak ayrılmasını sağlamanın da tek yolu olduğuna vurgu yapması oldu.
Benzer şekilde AB Brexit Başmüzakerecisi Michel Barnier de "İngiliz hükümetiyle vardığımız 600 sayfalık anlaşma iyi bir anlaşma. Tavizler sonucu ulaşılan ve elde edilebilecek tek çözüm." açıklamasında bulundu.
Barnier, AB'nin özellikle İngiltere'de anlaşmaya ilişkin en fazla memnuniyetsizlik yaratan "tedbir maddesi" konusunda da değişikliğe gitmeyeceğini belirterek "Tedbir maddesi geçerli ve güvenilir olmalıdır." vurgusunu yaptı.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da anlaşmaya ilişkin yapılabilecek her şeyin "azami düzeyde" yapıldığını belirterek "İngiltere'nin iç sorunlarını çözmek için Avrupa'nın çıkarlarını savunmaktan vazgeçemeyiz." diyerek anlaşmada temel değişiklik yapılmayacağına işaret etti.
Anlaşmasız ayrılık ihtimali artıyor
AB liderlerinin mevcut anlaşmanın müzakereye açık olmadığı düşüncesinde kararlı olduklarını gösteren bir diğer husus da anlaşmanın İngiliz parlamentosundaki reddinin ardından, "anlaşmasız ayrılık" riskinin arttığına yönelik açıklamalarıyla ortaya çıkıyor.
Bu çerçevede Juncker, "İngiltere'nin AB'den anlaşmasız ayrılma riski bu akşamki oylamayla artmıştır." derken, Başmüzakereci Barnier de "Anlaşmasız Brexit ihtimali hiç bu kadar yüksek olmamıştı." uyarısında bulundu.
AB Konseyi Sözcüsü Preben Aamann da "Bu oylamayla İngiltere'nin birlikten anlaşmasız ayrılma ihtimali arttı. Bunu istemesek de hazırlığımızı yapacağız." dedi.
AB Komisyonu Ekonomik ve Mali İşlerden Sorumlu Üyesi Pierre Moscovici ise "Kimse anlaşmasız Brexit istemiyor ama bu ihtimale yaklaşıyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
Ayrılma tarihinin ertelenmesi
AB tarafının ılımlı yaklaştığı diğer bir seçenek de İngiltere'nin birlikten ayrılacağı 29 Mart tarihinin ertelenmesi olarak şekilleniyor.
AB Komisyonu Başsözcüsü Margritis Schinas, İngiltere'nin henüz böyle bir talepte bulunmadığını açıklasa da Almanya Başbakanı Angela Merkel, "Müzakereler için hala vakit var. Ancak İngiltere Başbakanının talebini açıklamasını bekliyoruz." diye konuştu.
Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, "Buna İngilizler karar verecek. Böyle bir başvuru olursa yapıcı bir şekilde ele alırız." açıklamasıyla dikkati çekti.
Fransa Cumhurbaşkanı Macron da İngiltere'nin AB'den anlaşmayla ilgili ek süre isteyeceği tahmininde bulunarak bunun mayısta gerçekleşecek Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerinde karmaşaya yol açacağına işaret etti.
Hollanda Başbakanı Mark Rutte de İngiltere'nin olası ek süre talebini "AB'nin iyi niyetle" ele alacağını ancak İngiltere'nin somut önerilerle gelmesi gerektiğini ifade etti.
İngiltere'nin ayrılma tarihini ertelemesine yönelik bir talep ortaya çıkarsa buna 27 AB üyesi ülkenin onay vermesi gerekiyor.
Brexit'ten vazgeçilmesi
AB liderleri oylama öncesinde de sıklıkla İngiltere'nin birlikten ayrılma kararından vazgeçmesini memnuniyetle karşılayacaklarına yönelik açıklamalar yaptı.
Avrupa Adalet Divanı da geçen ay İngiltere'nin Brexit sürecini tek taraflı iptal edebileceğine hükmetti.
Oylama sonrasında ilk açıklamayı yapan AB Konseyi Başkanı Donald Tusk, "Eğer anlaşmaya varmak mümkün değilse ve kimse anlaşmasız ayrılık istemiyorsa, o zaman tek çözümün ne olduğunu söylemeye kim cesaret edecek?" sorusuyla sorunun İngiltere'nin AB'den çıkmaktan vazgeçmesiyle çözüleceğine işaret etti.
İspanya Başbakanı Pedro Sanchez de "Her türlü Brexit zarar verir, kimse kazanmaz, herkes kaybeder." diyerek Brexit'in iptal edilmesinin yararlı olacağı yönündeki görüşünü paylaştı.
AB kanadının tepkilerini ve politikalarını esas olarak İngiltere'deki gelişmeler belirleyecek gibi görünüyor. Ancak mevcut açıklamalar, AB'nin halihazırdaki Brexit anlaşmasında köklü değişiklik yapmacağını ortaya koyuyor. İngiltere'nin ayrılış tarihinin ertelenmesi bir seçenek olarak ortaya çıksa da AB'nin yoğunluklu olarak anlaşmasız ayrılık ihtimalini gündemine aldığı görülüyor.