On Birinci Kalkınma Planı'nda enerji

ANKARA (AA) - Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin ilk kalkınma planı olan 2019-2023 dönemini kapsayan On Birinci Kalkınma Planı çerçevesinde, 2018'de 88 bin 551 megavat olan elektrikteki kurulu güç, 2023 itibarıyla 109 bin 474 megavata çıkarılacak.

AA muhabirinin, On Birinci Kalkınma Planı'ndan derlediği bilgilere göre, Türkiye'nin geçen yıl 303,3 teravatsaat olan elektrik enerjisi talebinin 2023'te 375,8 teravatsaate ulaşması öngörülüyor.

Doğal gazın elektrik üretimindeki payının 2018'de yüzde 29,85'ten yüzde 20,7'ye indirilmesi hedeflenen plana göre, yenilenebilir kaynakların elektrik üretimindeki payı da 2018'deki yüzde 32,5'lik seviyeden 2023'te yüzde 38,8'e yükseltilecek.

Geçen yıl 150 teravatsaat olan yerli kaynaklardan elektrik üretimi de On Birinci Kalkınma Planı çerçevesinde 2023 itibarıyla 219,5 teravatsaate yükseltilecek. Söz konusu plan çerçevesinde, 2018'de 88 bin 551 megavat olan elektrikteki kurulu güç, 2023 itibarıyla 109 bin 474 megavata çıkarılacak.

Enerjide artan talebin karşılanmasında rekabete dayalı yatırım ortamı geliştirilecek ve mali açıdan güçlü, istikrarlı, şeffaf, öngörülebilir, tüketicinin korunduğu ve sürdürülebilirliği de dikkate alan bir enerji piyasasının sürekliliği gözetilecek.

Söz konusu dönemde, kamu tarafından işletilen santrallerin rehabilitasyonları tamamlanacak. Ayrıca, Afşin-B Termik Santrali, Keban Hidroelektrik Santrali (HES) ve Karakaya ile Hirfanlı HES'lerin rehabilitasyonları gerçekleştirilecek.

Nükleer güç santrallerinin (NGS) elektrik enerjisi üretim portföyüne dahil edileceği dönemde, Akkuyu NGS'nin ilk ünitesinin inşaatı 2023'te tamamlanarak elektrik üretimine başlanacak. Ayrıca, iki NGS'nin daha kurulumuna yönelik çalışmalar devam edecek. NGS'lerde teknoloji transferi sayesinde nükleer teknolojide dışa bağımlılığı azaltacak önlemler alınacak. Nükleer Düzenleme Kurumu'nun ihtiyaç duyacağı teknik destek, analiz, danışmanlık, denetim, eğitim ve sertifikalandırma gibi hizmetleri yapmak üzere Nükleer Teknik Destek Anonim Şirketi faaliyete geçirilecek.

2019-2023 döneminde linyit rezervlerinin çevre standartlarına uygun şekilde elektrik üretiminde kullanımı artırılacak. Kamu elindeki linyit sahalarının elektrik üretimi suretiyle ekonomiye kazandırılması sağlanarak, elektrik üretiminde ithal kaynaklara bağımlılık azaltılacak ve istihdama katkı sağlanacak.

Enerji verimliliği kazanımları ve orman varlığının artırılması gibi ilave tedbirlerle karbon salımının azaltılmasına dair önlemler geliştirilecek.

Temiz kömür teknolojilerine ilişkin Ar-Ge projeleri desteklenecek.

Doğal gaz arz güvenliği güçlendirilecek ve erişim artırılacak.

Tuz Gölü Doğal Gaz Yeraltı Depolama Projesi ile Kuzey Marmara Doğal Gaz Depolama Tevsii Projesi tamamlanarak toplam doğal gaz yeraltı depolama kapasitesi 10 milyar metreküpe çıkarılacak. Doğal gazda, kaynak ülke ve güzergah çeşitliliğinin artırılması amacıyla yüzer LNG depolama ve gazlaştırma ünitesi (FSRU) gemisi temin edilecek ve bağlantı sistemleri tamamlanacak. Doğal gaz iletim ve dağıtım altyapısı güçlendirilerek, gerekli şartlara sahip yerlerin doğal gaza erişimi sağlanacak.

Bu dönemde ayrıca, TürkAkım projesinin, Türkiye sorumluluğunda bulunan kısmını oluşturan TürkAkım Kara Kısmı-1 Doğal Gaz Boru Hattı Projesi tamamlanacak. Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesinin kalan kısımları tamamlanarak Hazar havzasından Avrupa’ya gaz iletilmesine yönelik altyapı hizmete alınacak.

Organize toptan doğal gaz satış piyasasında ticaretin derinleşmesi ve EPİAŞ tarafından işletilen sürekli ticaret platformunda elektrik ve doğal gaz piyasasına yönelik vadeli işlemlerin önünü açacak türev piyasalarının oluşumu sağlanacak.

Kalkınma Planı çerçevesinde, yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretimi artırılacak, yenilenebilir enerji üretiminin şebekeye güvenli bir şekilde entegrasyonunun sağlanması amacıyla gerekli planlama ve yatırımlar gerçekleştirilecek. Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları (YEKA) benzeri modeller sayesinde yenilenebilir kaynakların elektrik enerjisi üretiminde daha yoğun bir şekilde kullanılması sağlanacak.

Yenilenebilir enerji üretim tesislerinin şebekeye entegrasyonu ve buna ilişkin teknik yardım projeleri hayata geçirilecek. Artan yenilenebilir enerjinin şebeke üzerinde oluşturduğu kısıtların bertaraf edilmesi amacıyla, pompaj depolamalı HES’ler dahil olmak üzere enerji depolama sistemleri tesis edilecek. Daha verimli ve kendi enerjisini üreten binalar yaygınlaştırılacak.

Mevcut binalarda enerji verimliliğini teşvik edici desteklemeler yapılacak. Ayrıca, bu kapsamda Ulusal Yeşil Bina Sertifika Sistemi kurulacak ve kendi elektrik ihtiyacını karşılamak için lisanssız güneş ve rüzgar enerjisi santral uygulamalarının yaygınlaştırılması sağlanacak. Kamu binalarında da "Enerji Verimliliği Projesi" uygulanacak.

2023'e kadar çizilen yol haritasını içeren plana göre, elektrik şebekelerinin ve sistemlerinin daha da güçlendirilmesi ve esnek hale getirilmesi sağlanacak. Bu çerçevede, akıllı şebeke uygulamaları yaygınlaştırılacak. Elektrik arzında bölgesel yeterlilik sağlanmaya çalışılacak, elektrik iletim altyapı yatırımları sistemin güvenliğini ve bölgelerin arz-talep durumlarını gözetecek şekilde hayata geçirilmeye devam edilecek.

Elektrikte teknik ve teknik olmayan kayıp oranı azaltılacak. Bu çerçevede, teknik olmayan kaybı azaltmaya yönelik olarak bilinçlendirme, teşvik ve yaptırım uygulamaları oluşturulacak, akıllı sayaç ve uzaktan okuma gibi sistemlerin kullanımı yaygınlaştırılacak ve denetimler artırılacak.

Uluslararası elektrik enterkoneksiyon kapasitesi artırılarak sınır ötesi ticaret imkanları geliştirilecek.Türkiye ve İran arasında elektrik ticaretine imkan verecek "Van Back to Back Sistemi" ve bağlantı hatları hayata geçirilecek. Ayrıca, Tortum-Gürcistan enerji iletim hattı projesi tamamlanacak.

Elektrikte dış ticaretin artırılması için gerekli teknik altyapı ve piyasa altyapısının kapasitesi yükseltilecek.

Enerjide üretici ve tüketici bölgeler arasında bulunan ülkemizin jeostratejik konumunun etkin bir biçimde kullanılmasıyla bir enerji ticaret merkezi olması ve EPİAŞ bünyesindeki elektrik ve doğal gaz ticaret platformlarının yeni piyasa ürünleri ile geliştirilmesi için faaliyetler sürdürülecek.