İSTANBUL (AA) - BURHAN SANSARLIOĞLU - Emtia piyasasında, şeker ekim ayında yüzde 17,7 ile yatırımcısına en fazla kazandıran ürün oldu.
AA muhabirinin emtia piyasasında işlem gören 18 ürünün fiyat hareketlerinden derlediği verilere göre, ekim ayında emtia grubu araçlarının 9 tanesi yatırımcısına kazandırırken, 9 tanesi kaybettirdi. Şeker, kahve, kakao, doğalgaz, platin, mısır, altın, pamuk, paladyum kazandırırken, soya fasülyesi, çinko, buğday, bakır, gümüş, alüminyum, kurşun, nikel, Brent petrol kaybettirdi.
Emtia piyasasında, şeker ekim ayında yüzde 17,7 ile yatırımcısına en fazla kazandıran ürün oldu. Şekeri yüzde 10 ile kahve, yüzde 8,6 ile kakao, yüzde 8,4 ile doğalgaz, yüzde 2,5 ile platin, yüzde 1,9 ile mısır, yüzde 1,8 ile altın, yüzde 0,6 ile pamuk, yüzde 0,5 ile paladyum izledi.
Ekim ayında yatırımcısına en fazla kaybettiren ürün ise yüzde 9,9 ile Brent petrol olarak gerçekleşti. Brent petrolü yüzde 7,3 ile nikel, yüzde 6,6 ile kurşun, yüzde 3,8 ile alüminyum, yüzde 2,7 ile gümüş, yüzde 1,7 ile bakır, yüzde 1,6 ile buğday, yüzde 1,5 ile çinko ve yüzde 0,7 ile soya fasulyesi takip etti.
Yılın 10 aylık döneminde ise kakao, buğday, Brent petrol, doğalgaz, mısır ve paladyum yatırımcısına kazandırırken, pamuk, altın, nikel, platin, soya fasulyesi, kahve, alüminyum, bakır, gümüş, şeker, çinko, kurşun yatırımcısına kaybettirdi.
Söz konusu dönemde kakao, yüzde 18 ile emtia piyasasında yatırımcısına en fazla kazandıran ürün oldu. Kakaonun ardından buğday yüzde 17,2, Brent petrol yüzde 12, doğalgaz yüzde 10,4, mısır yüzde 3,5, paladyum yüzde 1,6 kazanç sağladı. Bu dönemde en fazla kaybettiren ürün yüzde 23,7 ile kurşun oldu. Kurşunu yüzde 21,8 ile çinko, yüzde 15,9 ile gümüş, yüzde 15,1 ile bakır, yüzde 13,3 ile alüminyum, yüzde 12,9 ile şeker, yüzde 11,8 ile soya fasulyesi, yüzde 10,6 ile kahve, yüzde 9.9 ile platin, yüzde 6,9 ile nikel, yüzde 6,7 ile altın ve yüzde 2,2 ile pamuk oldu.
"Brezilya ve Hindistan'da yaşanan gelişmeler, doğrudan şeker fiyatlarına etki edebiliyor"Konuya ilişkin olarak AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Vadeli İşlem ve Emtia Piyasaları Uzmanı Zafer Ergezen, şeker fiyatında yaşanan yükselişin arkasında özellikle dolardaki değer kaybı, Hindistan'da şeker kamışında görülen böceklenme, Avrupa'da üretimde beklenen düşüş ve küresel şeker üretiminin 2018-19 sezonunda açık vereceğine yönelik beklentilerin etkili olduğunun söylenebileceğini belirtti.
Brezilya ve Hindistan dünyanın en büyük şeker üreticisi ve ihracatçısı konumunda bulunduğunu ifade eden Ergezen, dünya şeker üretiminin yüzde 20’sinin Brezilya tarafından gerçekleştirildiğini bildirdi. Ergezen, Hindistanın ise dünya şeker üretiminin yüzde 15’ini karşıladığını aktardı.
Bu iki ülkenin şeker üretiminin dünya üretiminin yüzde 35’ini karşıladığını dile getiren Ergezen dolayısıyla Brezilya ve Hindistan'da yaşanan gelişmelerin doğrudan şeker fiyatlarına etki edebildiğini söyledi. Ergezen, bu iki ülkedeki şeker üretiminin 2018-19 sezonunda düşüş göstermesinin beklendiğini, bu nedenle de küresel şeker piyasasında da üretim açığına yönelik tahminlerin arttığını vurguladı.
2018-19 sezonunda üretim açığının yaklaşık 1,5 milyon tona ulaşacağının öngörüldüğünü kaydeden Ergezen, daha önce yapılan tahminlerde ise üretim fazlası olacağına yönelik tahminler olduğunu, üretim tahminlerinde yaşanan bu radikal değişimin şeker fiyatlarına da yükseliş olarak yansıdığını dile getirdi.
Hindistan'da şeker üretiminin ana ham maddesi olan şeker kamışında mayıs böceği görülmesi nedeniyle üretimin beklentilerin altında kalabileceği endişelerinin olduğunu vurgulayan Ergezen, "Böceklenme nedeniyle Hindistan'ın şeker üretimi tahminleri yaklaşık yüzde 10 geriledi. Böceklenmenin yayılması durumunda, üretimin daha da gerileme riski bulunuyor. Hindistan Şeker Üreticileri Birliği'nin tahminlerine göre ülkedeki şeker üretiminin 32 milyon ton olması bekleniyor. Fakat önceki tahminler ise yaklaşık 35,5 milyon ton seviyesinde bulunuyordu. Hindistan'da önceki senelerde yüksek üretim nedeniyle artan stoklar, böylece gerilemiş olacak." ifadelerini kullandı.
Ergezen, Avrupa Birliği'nin de dünya şeker üretiminin yüzde 10,8'ini gerçekleştirdiğini ayrıca birliğin dünyanın en büyük ikinci şeker tüketicisi konumunda bulunduğunu kaydetti. Avrupa'daki şeker üretiminin şeker pancarından gerçekleştirildiğini ifade eden Ergezen, "Bu sene Avrupa'da şeker pancarının ekimi sırasında yağmurlardan dolayı gecikme yaşanması, sonrasında ise yaz döneminde yağışların yetersizliği nedeniyle rekoltede düşüş yaşanıyor. Bu nedenle şeker üretimi de beklentilerin altında kaldı. Brezilya ve Hindistan ile beraber Avrupa'da da üretimin beklentilerin altında kalması, şeker piyasasında üretim açığı tahminlerini artırıyor. Bu nedenle şeker fiyatlarında artış yaşanıyor." değerlendirmesinde bulundu.
Şeker fiyatlarında etkili olan bir diğer etkenin etanol paritesi olduğunu ifade eden Ergezen, Brezilya'da üreticilerin, şeker fiyatının sene başından bu yana düşüş trendinde olması nedeniyle, şeker yerine etanol üretimine yöneldiğine yönelik haberler olduğunu söyledi.
Ergezen, şeker kamışının hem şeker hem de etanol üretiminde kullanılabildiğini, etanol fiyatlarının avantajlı olması durumunda, şeker yerine etanol üretiminin tercih edildiğini sözlerine ekledi.
Dünya borsalarında işlem gören çeşitli emtiaların 2017 sonu ve 2018 ekim kapanış fiyatları ve getirileri şöyle:
Emtia adı29 Aralık 2017 (dolar) 31 Ekim 2018 (dolar) Ekim Ayı Fark (yüzde) Yılın 10 aylık dönemi Fark (yüzde) 1-Şeker15,1613,1917,7-12,92-Kahve126,20112,7010-10,63-Kakao1.892,002.234,008,6184-Doğalgaz2,953
3,2618,410,45-Platin929,04837,052,5-9,96-Mısır350,75363,251,93,57-Altın1.303,091.214,681,8-6,78-Pamuk78,6376,860,6-2,29-Paladyum1.062,921.080,500,51,610-Soya Fasülyesi951,75839-0,7-11,811-Çinko1,50351,18-1,5-21,812-Buğday427500,50-1,617,213-Bakır3,262,77-1,7-15,114-Gümüş16,9514,248-2,7-15,915-Alüminyum1,020,89-3,8-13,316-Kurşun1,12370,8573-6,6-23,717-Nikel5,685,28-7,3-6,918-Brent petrol66,6074,60-9,912