İSTANBUL (AA) - Küresel piyasalarda ilk yarıda ekonomik kararları olumsuz etkileyebilecek güçte birçok jeopolitik ve siyasi gelişme yaşanırken, yatırımcıların riskleri fırsata dönüştürmesi sonucu dünya borsalarının değeri 2018 sonuna göre 7,6 trilyon dolar artarak 82 trilyon doları aştı.
ABD ile Çin arasında ticaret müzakerelerine dair haber akışının gündemden düşmediği ilk yarıda, korumacılık eğilimi endişeleri, Brexit belirsizliği, küresel büyüme hızının yavaşlaması, dünya çapında ekonomik göstergelerin zayıflaması ve jeopolitik riskler piyasalara yön veren gelişmeler olarak öne çıktı.
Tüm bunlar sonucunda yatırımcılar riskli varlıklardan kaçarken, tahvil piyasalarında getiri eğrilerinin terse döndüğü görüldü. Merkez bankaları tarafında ise ABD Merkez Bankası (Fed) ile Avrupa Merkez Bankası (ECB) başta olmak üzere, birçok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkede faizlerde düşüş sinyali verilerek genişlemeci politikalara geri dönüşün ilk adımları atıldı.
Ekonomik kararları olumsuz etkileyebilecek güçte gösterilen jeopolitik ve siyasi gelişmelere rağmen, pay piyasaları tarafında yatırımcıların riskleri fırsata dönüştürmesi sonucu iştahın yüksek kaldığı dikkati çekti.
Dünya Borsalar Federasyonu (WFE) verilerine göre, 2018 sonunda 74 trilyon 666 milyar 992 milyon dolar olan dünya borsalarının değeri, ilk yarıda 82 trilyon 253 milyar 289 milyon dolara ulaştı. Söz konusu süreçte dünya borsalarının değeri yüzde 10,2 artarken, bu da 7 trilyon 586 milyar 407 milyon dolarlık değerlenmeye işaret etti.
Piyasa değerine bölgesel bazlı bakıldığında, ilk yarıda en iyi performansı Amerika bölgesindeki borsalar gösterdi. Amerika bölgesinde bulunan borsalarının değeri ilk yarıda 2018 sonuna göre yüzde 14,4 artarak 34 trilyon 206 milyar 92 milyon dolardan, 39 trilyon 132 milyar 34 milyon dolara ulaştı.
Bu dönemde, Avrupa, Afrika ve Orta Doğu bölgesindeki borsalarda piyasa değeri yüzde 12,3 artarak 16 trilyon 565,5 milyar dolardan, 18 trilyon 608,6 milyar dolara yükseldi.
Asya ve Pasifik borsalarının piyasa değeri ise yüzde 2,6'lık artışla 23 trilyon 895,3 milyar dolardan 24 trilyon 512,6 milyar dolara çıktı.
Piyasa değerini en hızlı artıran borsa İranDünya borsaları arasında ilk yarıda piyasa değeri en hızlı artan borsa İran'da Fara borsası oldu. Fara borsasının piyasa değeri ilk yarıda yüzde 60 artarak 26 milyar 912 milyon dolardan, 43 milyar 70 milyon dolara ulaştı. Piyasa değeri artışında Fara borsasını yüzde 53,8'lik artışla yine İran'da Tehran borsası izledi. Bu artış sonucu Tehran borsasının piyasa değeri ilk yarı sonunda 220 milyar 754 milyon dolara yükseldi.
Söz konusu dönemde piyasa değeri en çok gerileyen borsa ise yüzde 11,5'lik kayıpla Ukrayna borsası oldu. Ukrayna borsasının Aralık 2018'de 4 milyar 415 milyon dolar düzeyinde bulunan piyasa değeri, ilk yarıda 3 milyar 908 milyon dolara düştü.
Piyasa değeri kaybında Ukrayna'yı yüzde 11,4 ile Lübnan'da Beyrut borsası takip etti.
Borsa İstanbul'un piyasa değeri ise ilk yarıda yüzde 1,4'lük azalışla 149,3 milyar dolardan 147,2 milyar dolara geriledi.
Dünyanın en büyüğü New York borsasıDünya borsaları arasında en büyük piyasa değerine sahip New York Borsası, ilk yarıda da yerini korudu. Geçen yıl sonunda 20 trilyon 679,5 milyar dolarlık büyüklüğe sahip olan New York Borsası, ilk yarıda büyüklüğünü yüzde 17,2 artırarak 24 trilyon 230,8 milyar dolara taşıdı.
Bu dönemde Nasdaq OMX ise piyasa değerini yüzde 19,5 yükselterek 11,7 trilyon dolara taşıdı. Piyasa değeri büyüklüğü açısından dünya borsaları arasında üçüncülüğe 5,6 trilyon dolar ile Japan Exchange Group yerleşti.
WFE verilerine göre, dünya borsalarının geçen yıl sonu ve ilk yarı itibarıyla piyasa değeri (milyon dolar) ve değişim oranı (%) şöyle:
(Milyon Dolar)ARALIK 2018'HAZİRAN 2019'FARK (Miktar)FARK (%)AMERİKABrasil Bolsa Balcao916.824-Barbados Stock Exchange3.5423.564230,6Bermuda Stock Exchange2.3932.90351021,3Bolsa de Comercio de Buenos Aires45.98649.8573.8718,4Bolsa de Comercio de Santiago250.740246.221-4.518-1,8Bolsa de Valores de Colombia103.848120.69816.84916,2Bolsa de Valores de Lima93.385101.2587.8728,4Bolsa de Valores de Pa ma15.64816.2796314,0Bolsa Mexica de Valores385.051398.67713.6263,5Bolsa cio l de Valores2.4012.244-157-6,5Jamaica Stock Exchange12.05714.4732.41620,0Nasdaq9.756.83611.658.2011.901.36519,5NYSE20.679.47724.230.8403.551.36317,2TMX Group1.937.9032.286.818348.91618,0TOPLAM AMERİKA34.206.09239.132.0344.925.94314,4ASYA ve PASİFİKASX Australian Securities Exchange1.262.8001.454.171191.37115,2BSE India Limited2.083.4830,0Bursa Malaysia398.019410.07312.0543,0Chittagong Stock Exchange37.62939.1901.5614,1Colombo Stock Exchange15.57514.305-1.270-8,2Dhaka Stock Exchange39.76241.0971.3353,4Hanoi Stock Exchange 8.3087.964-344-4,1Hochiminh Stock Exchange124.345137.39313.04810,5Hong Kong Exchanges and Clearing3.819.2154.189.279370.0649,7Indonesia Stock Exchange486.766513.11626.3505,4Japan Exchange Group5.296.8115.614.217317.4066,0Korea Exchange1.413.7171.432.60118.8841,3Stock Exchange of India Limited2.056.3372.183.846127.5096,2NZX Limited86.13399.34013.20715,3Philippine Stock Exchange258.156286.85128.69511,1Shanghai Stock Exchange3.919.4204.776.753857.33221,9Shenzhen Stock Exchange2.405.4603.034.149628.68926,1Singapore Exchange687.257725.88738.6305,6Taipei Exchange92.478101.7959.31710,1Taiwan Stock Exchange959.2201.046.38987.1709,1The Stock Exchange of Thailand500.741588.03787.29617,4TOPLAM ASYA ve PASİFİK23.895.29324.512.608617.3152,6AVRUPA-AFRİKA-ORTA DOĞUAbu Dhabi Securities Exchange137.617141.5473.9292,9Amman Stock Exchange22.74021.792-948-4,2Athens Stock Exchange (ATHEX)38.37151.71013.33934,8Bahrain Bourse21.86324.6132.75012,6Beirut Stock Exchange9.6758.575-1.100-11,4BME Spanish Exchanges723.691774.94751.2567,1Borsa Istanbul149.264147.159-2.104-1,4Botswa Stock Exchange4.0343.883-151-3,7Bourse de Casablanca61.08161.007-74-0,1BRVM8.4530,0Bucharest Stock Exchange20.85423.8072.95314,2Budapest Stock Exchange28.94530.0441.0993,8CEESG - Ljublja 7.708CEESG - Vien 127.369Cyprus Stock Exchange3.3134.3811.06732,2Deutsche Boerse AG1.755.1731.949.134193.96111,1Dubai Fi ncial Market93.76096.5242.7642,9Euronext3.730.3984.418.229687.83018,4Iran Fara Bourse Securities Exchange26.91243.07016.15760,0Irish Stock Exchange110.1540,0Johannesburg Stock Exchange865.328977.496112.16813,0Kazakhstan Stock Exchange37.00536.909-96-0,3Ljublja Stock Exchange7.267LSE Group3.637.9963.934.491296.4958,1Luxembourg Stock Exchange49.48347.566-1.917-3,9Malta Stock Exchange5.0545.4794258,4MERJ Exchange Limited284281-3-1,1Moscow Exchange576.116719.545143.42924,9Muscat Securities Market18.78217.047-1.735-9,2Namibian Stock Exchange2.4622.300-162-6,6Nasdaq Nordic Exchanges1.322.8171.484.297161.47912,2Nigerian Stock Exchange31.52138.0616.54020,7Oslo Bors267.382290.42323.0408,6Palestine Exchange3.7353.710-25-0,7Qatar Stock Exchange163.047159.680-3.368-2,1Saudi Stock Exchange (Tadawul)496.353556.91460.56012,2SIX Swiss Exchange1.441.1601.711.019269.85818,7Stock Exchange of Mauritius9.8489.008-839-8,5Tehran Stock Exchange143.548220.75477.20653,8Tel-Aviv Stock Exchange187.466215.41127.94414,9The Egyptian Exchange42.00642.3773710,9Tunis Stock Exchange8.3298.4791501,8Ukrainian Exchange4.4153.908-507-11,5Warsaw Stock Exchange160.483166.8196.3363,9Wiener Borse116.802Zagreb Stock Exchange20.50921.1766673,3TOPLAM AVRUPA-AFRİKA-ORTA DOĞU16.565.49718.608.6462.043.14912,3TOPLAM74.666.88282.253.2897.586.40710,2