Filipinler'in güneyinde bulunan Mindanao Adası'ndaki Cotabato şehrinde Bangsamoro Müslümanlarının geleceğini belirleyecek halk oylaması yarın düzenlenecek.
Yüzyıllardır sahip oldukları özgürlükleri 1898'de Amerikalılar, ardından 1946'da Filipinliler tarafından alınan Morolar, Temmuz 2018'de Manila hükümetiyle imzalanan kapsamlı özerklik anlaşmasında son aşamaya geldi.
Yaklaşık 3 milyon seçmenin oy vermesi beklenen yarın düzenlenecek referandum öncesinde Cotabato'da güvenlik tedbirleri artırılırken, bölgedeki asker ve polis yoğunluğu dikkati çekiyor.
Askeri araçlar referandum öncesi Cotabato merkezinde devriye gezerken şehrin birçok noktasında kontrol noktası gibi önlemler alınmaya devam ediyor.
Yerel basında yer alan haberlere göre, Filipinler ordusu 6. Mekanize Tümeni Sözcüsü Binbaşı Arvin Encinas, DEAŞ eğilimli Bangsamoro İslami Özgürlük Savaşçılarının (BIFF) seçimi sabote edebileceğini, ordunun şehirdeki güvenlik tedbirlerini artırdığını bildirdi.
Referandum güvenliği kapsamında ordunun şehirde 2 bin 500 askerlik 6 tabur görevlendirdiğini belirten Encinas, 400 kişilik polis gücünün de hazır edildiğini ve ayrıca Özel Harekat Kuvvetlerinin görev yapacağını söyledi.
Bu kapsamda Cotabato'nun etrafındaki köylerde de operasyonlar yapıldığı bilgisini paylaşan Encinas, bunun sonucunda çok sayıda uzun namlulu silahın ele geçirildiğini kaydetti.
Diğer yandan bazı grupların tarihi referandumu sabote etme ihtimaline karşı Moro İslami Kurtuluş Cephesinin (MİKC) silahlı kanadı da ihtiyaç halinde orduya yardım etmeye hazır olduğunu açıkladı.
Referanduma dair sloganlar
Cotabato'da tarihi referandum öncesi "evet" ve "hayır" oyu kullanılması yönünde çağrı yapan grupların kullandıkları afişler ve sloganlar şehrin genelinde dikkati çekiyor.
Bangsamoro Organik Yasasının (BOL) imza sahipleri Başkan Rodrigo Duterte, MİKC lideri Hacı Murad İbrahim'in yer aldığı afişlerde "Kültürel Tanınma için BOL", "Federe Devletin En İyi Modeli BARMM", "BOL ilerlemek demek", "İslami idare için BOL", "Şehitlerimiz için BOL" gibi sloganlar yer alıyor.
Bunların yanı sıra Filipinler'de hakim olan gruplardan Hristiyanlar, Lumadlar ve Müslümanların hep birlikte BOL'u onayladığı resmedilen afişler dikkati çekiyor.
Öte yandan BOL'u destekleyen ve halktan referandumda "evet" oyu vermeleri için çağrıda bulunan Malezya Başbakanı Mahathir Muhammed'in afişleri şehrin çeşitli bölgelerinde öne çıkıyor.
Referandumda "hayır" oyu kullanılması yönünde çağrı yapan gruplar ise "BOL'a Hayır Federalizme Evet", "Cotabato halkı Federalizmi Onaylıyor, BOL'u reddediyor" ifadelerinin yer aldığı afişleri kullanıyor.
Bölgede basın Moro bölgesinin hangi şehirlerinde nasıl oy kullanılacağı noktasında haberler yayımlıyor.
Cotabato'ya iki gün önce gelen ve kapsamlı özerkliği destekleyen Filipinler Devlet Başkanı Rodrigo Roa Duterte, on binlerce Moroludan "evet" oyu kullanmalarını istemiş, "Oylamada evet çıkmazsa bir daha buraya gelmem." ifadesini kullanmıştı.
Cotabato Belediye Başkanı Cynthia Guiani-Sayadi ise oylamada "hayır" verilmesi gerektiğini savunuyor.
Katılım daha önce 2 kez reddedildi
29 yıldır yürürlükte bulunan mevcut Müslüman Mindanao Özerk Bölgesi'ni (ARMM) lağvedip yerine kapsamlı özerkliğin hayata geçirildiği Müslüman Mindanao’da Bangsamoro Özerk Bölgesi (BARRM) adıyla yeni bir idari bölgenin kurulması hedefleniyor.
Bölgede yarın yapılacak referandumdan evet çıkması halinde 6 Şubat'ta da Lanao del Norte eyaletinde bazı belediyeler, Kuzey Cotabato’daki 6 semt ve diğer bazı bölgelerde de BARMM'a katılma oylaması yapılacak.
Filipinler Devlet Başkanı Rodrigo Duterte, temmuz sonunda imzaladığı Bangsamoro Müslümanlarına kapsamlı özerklik sağlayan yasayla, bölge Müslümanlarının hukuki ve ekonomik kazanımlarının artırılması öngörülüyor. Yasa, nüfusun yoğun yaşadığı Mindanao eyaletinin bazı bölgeleri ile çevresindeki adalara, mevcut özerk yapıdan çok daha kapsamlı bir özerklik sağlayacak.
Yeni düzenlemeyle Bangsamoro özerk hükümeti kurulacak. Bölgede dini özgürlükler konusunda bağımsız olarak şeri hükümlerin uygulanacağı mahkemeler açılabilecek.
Merkezi yönetim, Mindanao'daki idari yetkileri Bangsamoro hükümetine devredecek.
Bangsamoro bölgesindeki iç sular ulusal hükümet ile eş zamanlı idare edilecek. Özerk yönetim enerji kaynaklarını çıkarıp yönetimini sağlayacak.
Ayrıca eski Moro Ulusal Kurtuluş Cephesi (MUKC) ve Moro İslami Kurtuluş Cephesi (MİKC) savaşçıları kolluk kuvvetlerine katılabilecek.