Irak'ın, ülkenin güneyinde elektrik sıkıntısı ve işsizlik nedeniyle patlak varan gösterilerin önüne geçmek için kestiği internetin günlük 40 milyon dolar civarında zarara neden olduğu tahmin ediliyor.
Şiilerin yoğunlukta yaşadığı ve zengin petrol kuyularının yer aldığı Basra vilayetinde, elektrik kesintisi veişsizlik gerekçesiyle başlayan kitlesel gösterilerin daha sonra diğer vilayetler ve başkent Bağdat'ta sıçraması henüz kurulma aşamasındaki yeni hükümet için ciddi bir sorun haline geldi.
Irak güvenlik güçleri, protestoları bastırmak için ilk önce gerçek mermi kullanarak göstericilerin üzerine ateş açtı. Açılan ateş sonucu bazı göstericiler hayatını kaybetti ve yaralandı.
Irak merkezi hükümeti, hızlı bir şekilde yayılmaya başlayan gösterilerin önüne geçmek için bu sefer, geçen cuma günü, internete erişimi engelleyip, sosyal paylaşım siteleri Facebook, Twitter ile Whatsapp'ı devre dışı bıraktı.
Hükümet, göstericiler arasındaki iletişimi en aza indirmek için yaklaşık 4 gün boyunca engellediği internet erişimine pazartesi günü kısmen izin verdi.
İnternet kesintisinden göstericilerin dışında bankacılık sektörü, hava yolu şirketleri, iş adamları ve internet servisi veren GSM firmaları da etkilendi.
ABD merkezli The Brookings Enstitüsü tarafından desteklenen The Cost of Shutdown Tool (COST) verilerinin yer aldığı NetBlocks.org'da yayınlanan araştırmaya göre, Irak'ta meydana gelen internet kesintisinin gelişmekte olan ülke ekonomisine verdiği günlük zararın yaklaşık 40 milyon doları bulduğu ifade edildi.
Araştırmada internet kesintisinin halk başta olmak üzere gelişmekte olan ekonomiye zarar verdiği, önemli bir faktör olan istikrarın korunmasının sekteye uğratıldığı kaydedildi.
Sosyal medyaya erişim engelinden sonra, Iraklılar kısıtlamaları kaldırmak için ilk defa Sanal Özel Ağ (VPN) gibi programlara yönelip, uygulamalar satın almaya başladı.
Iraklı roman yazarı Ahmed Sadavi, sosyal medya hesabı Facebook'ta yaptığı açıklamada, gösterileri takip etmek için VPN kullandığını belirterek, şunları kaydetti:
"Hükümetin, sosyal medyaya erişim engeli getirmesi nedeniyle hapis hayatı yaşıyoruz. Engellemeyle halk, doğal hakkı olan gösterilere ilişkin kendini ifade etmeden muaf tutuluyor. Aynı zamanda başkalarının sağlam haber alma hakkına da izin verilmiyor."
Irak'ta patlak veren gösteriler
Irak Elektrik Bakanlığı Sözcüsü Musab el-Muderris, 6 Temmuz'da AA muhabirine yaptığı açıklamada, biriken borçlar sebebiyle İran'ın, Irak'a bin megavatlık elektrik akışını durdurmasıyla Meysan, Zikar ve Basra illerinde elektrik kesintilerinin süresinin daha da uzadığını ifade etmişti.
İran yönetimi, her fırsatta Bağdat'a en yakın duran ülkenin kendisi olduğunu dillendirse de borçları sebebiyle Irak'ın elektriğini keserek ülkenin güneyindeki petrol zengini Basra’yı ve diğer birçok kenti elektriksiz bıraktı. Bu durum da hava sıcaklığının 50 dereceyi aştığı Basra, Zikar, Meysan ve Musenna gibi kentlerde elektriksiz kalan halkın isyan etmesine neden oldu.
Elektrik kesintisinden iki gün sonra, 8 Temmuz'da, ülkenin tek gelir kaynağı ham petrol ihracatının büyük kısmını tedarik eden Basra vilayetinde gösteriler patlak verdi. Ancak gösteriler, emniyet güçlerinin göstericilerin üzerine ateş açmasıyla geçici bir süreliğine bastırıldı. Basra halkı o gün, vilayette faaliyet gösteren petrol şirketlerinin önünde toplanarak, burada yabancıların değil kendilerinin istihdam edilmesini ve iş fırsatı oluşturulmasını talep etti.
Gösteriler yer yer devam ederken, 13 Temmuz'da İran Enerji Bakanı Rıza Erdekaniyan, kendi ülkesinde yaşanan elektrik ve su sorununa ilişkin düzenlediği basın toplantısında, Pakistan, Afganistan ve Irak gibi komşu ülkelere enerji sevkiyatını durdurduklarını söylemişti.
Ülkenin güney vilayetlerinde işsizlik sorunuyla başlayan gösteriler, elektrik kesintisiyle daha da tırmandı. Basra, Musenna, Zikar, Meysan ve Necef'ten kısa bir süre sonra, 14 Temmuz'da gösteriler başkent Bağdat'a sıçradı.